Otizm oranlarındaki artışın nedenlerine değinen Biruni Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Çocuk Nöroloji Uzmanı Dr. Ece Gültekin, en kıymetli sebeplerden birinin erken teşhis ve tarama oranlarındaki yükseliş olduğunu belirtti.
Dr. Gültekin, “Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB), beynin sinyal iletimindeki bozukluklar sonucu bireylerin irtibat, etkileşim ve öğrenme biçimlerinde farklılıklar gösterdiği nörolojik bir durumdur. Son yıllarda otizm tanısı konan bireylerin sayısındaki artış, daha fazla sayıda çocuğa erken periyotta teşhis konulması ve tarama testlerinin yaygınlaşmasıyla yanlışsız orantılıdır. Bu durum, toplumsal farkındalığın arttığını ve otizm konusunda daha fazla bilinirlik kazanıldığını gösteriyor” diye konuştu.
ABD VE ÜLKEMİZDEKİ DURUM
Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve Türkiye’deki otizm tanısı alma oranlarından bahseden Dr. Gültekin, “2020 yılına ilişkin bir araştırmaya nazaran, ABD’de 8 yaşındaki her 36 çocuktan biri otizm tanısı alıyor. 2000 yılında ise bu oran 150’de 1’di. Türkiye’de ise, Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı’nın 2023-2030 Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireylere Yönelik II. Ulusal Hareket Planı’na nazaran, 2000 yılında her 150 çocuktan biri otizm tanısı alırken, 2020’de bu oran 36’da 1’e yükseldi. Diğer bir deyişle Türkiye’de 2000 yılından 2020 yılına kadar otizm oranındaki artışın yüzde 316,67 olduğu görülüyor. Bu artış, otizm teşhisinin daha kapsamlı bir biçimde konulmasına ve toplumsal farkındalığın artmasına bağlanıyor” sözlerini kullandı.
GENETİK VE ÇEVRESEL ETKENLER
“Otizmin kesin nedenleri hala tam olarak bilinmemekle birlikte, genetik ve çevresel faktörlerin etkileşimi değerli bir rol oynamaktadır” diyen Dr. Gültekin, sözlerine şöyle devam etti:
“Anne adaylarının hamilelik sürecindeki kimi faktörler ve çevresel kirlilik üzere ögeler, otizm gelişiminde rol oynayabiliyor. Bilhassa Frajil X sendromu, tüberöz skleroz kompleksi ve Prader-Willi sendromu üzere genetik bozukluklar otizmle ilişkilendirilebilmektedir. Otizm teşhisindeki artış, geçmişte düşük tarama oranlarına sahip kimi demografik kümelerde daha bariz hale gelmiştir. Bayanlar, kimi etnik ya da demografik kümedeki çocuklar, prematüre doğanlar ve ileri yaşta ebeveynlik üzere faktörler de artışı tetikleyebilecek etmenler ortasında yer alıyor. “
‘ERKEN TEŞHİS HAYATİ KIYMETE SAHİP’
Otizm teşhisinin ekseriyetle müşahedeler ve ebeveynlerle yapılan görüşmelerle konulduğunu belirten Dr. Gültekin, erken yaşta yapılan taramaların bireylerin gelişimi açısından büyük farklar yaratabileceğini söyledi. 18-24 ay ortasında yapılan tarama testlerinin, potansiyel otizm hadiselerini erken devirde tespit edebileceğini anlatan Dr. Gültekin, ebeveynlerin bu testleri ihmal etmemeleri gerektiğini ekledi. Erken müdahale ile otizmli çocukların bilişsel, toplumsal ve bağlantı hünerlerinin kıymetli ölçüde geliştirilebileceğini aktaran Dr. Gültekin, “Üç yaşına kadar başlanan tedaviler, çocukların gelişimine değerli katkılar sağlar” dedi.
‘FARKLI TEDAVİ VE TERAPİLERLE GELİŞİM SAĞLANIYOR’
“Otizmin kesin bir tedavisi bulunmamakla birlikte, erken yaşta başlanan tedavi usulleri, bireylerin gelişimine büyük katkı sağlıyor” diyen Dr. Gültekin, konuşma terapisi, ergoterapi, toplumsal maharet eğitimi ve duyusal entegrasyon terapisi üzere destekleyici tedavi usullerinin otizmli bireylerin günlük hayat marifetlerini geliştirdiğini ve ailelerin de sürece dahil edilmesinin kıymetli olduğunu belirtti. Dr. Gültekin, erken müdahalenin, otizmli çocukların gelecekte daha bağımsız ve toplumsal bir ömür sürmelerine yardımcı olabileceğini ve bunun toplumda daha fazla farkındalık yaratacağını ifade etti.
(DEMİRÖREN HABER AJANSI)
