Bolu Kartalkaya Kayak Merkezi’nde bulunan Grand Kartal Otel’de çıkan yüreğimizi dağladı. Hayat devam ediyor, evet fakat olağana dönemiyoruz, tahminen de dönmemeliyiz. 36’sı çocuk 78 kişi karne tatili için gittikleri geceliği 29 bin lira olan otelde yanarak öldü. Tüm Türkiye bunu ekranları akabinde izledi. İhmaller zinciri her geçen gün tek tek ortaya çıktı. Benim üzerine mercek tutmak istediğim ihmal yangın alarmlarının çalışmamasıydı. Biraz araştırma yaptım ve sonuçlara nazaran bu alarmlar vefatları engelleyebiliyor.
Yangından sağ kurtulan birçok şahıstan ihmallere ait birebir cümleleri duyduk. Yangın alarmlarının çalışmadığını, yangın çıktığını geç fark ettiklerini ve duman dedektörlerinin çalışmadığı üzere birçok ihmalden bahsettiler. Zati ortaya çıkan birinci incelemeler de bu istikametteydi.
‘İKAZ BUTONUNA BASAMADIM’
Bolu Grand Kartal Otel’e yönelik soruşturma kapsamında alınan bütün sözleri okudum. Bu kapsamda otelin Genel Müdürü Emir Aras ve otelde müdürlük yapan Zeki Yılmaz’ın da savcılık tabiri kamuoyuna yansıdı.
Şirketin Yönetim Kurulu Lideri Halit Ergül’ün de damadı olan Buyruk Aras, sözünde özetle “En son Turizm Bakanlığının yaptığı kontrol sırasında ben de vardım. Turizm Bakanlığından gelenler, oteli her istikametiyle denetlediler. Yangın sırasında oteldeydim ve 7’nci katta bulunuyordum. Kızım yanımdaydı. Merdivenlerden indim ve dışarıya çıktım. İkaz butonlarına basamadım zira yangın çok ağırdı. O anda hiçbir şey düşünemedim. Suçlamaları kabul etmiyorum” dedi.
Ergül’ün birçok yakını ve damadı kurtuldu.
‘ÖLÜM ORANLARIYLA ÇALIŞMAYAN YANGIN ALARMLARI ORTASINDAKİ BAĞLANTI’
Bu söz beni çok etkiledi zira yangın alarmlarının ve erken ikaz sisteminin vefatlar üzerindeki araştırmalarını inceledim biraz.
Yangın güvenliği konusunda araştırmalar yapan Ulusal Yangın Muhafaza Birliği’nin (NFPA – National Fire Protection Association) geçen haziran ayında yayımlanan bir raporuna denk geldim. “ABD’deki Mesken Yangınlarında Duman Alarmları” başlıklı raporun bulgularına nazaran;
• 2018’den 2022’ye kadar bildirilen konut yangınlarının dörtte üçünde yani yüzde 74’ünde duman alarmları mevcuttu.
• Konut yangını ölümlerinin yaklaşık yüzde 59’u duman alarmı olmayan ya da çalışmayan duman alarmlarından kaynaklandı.
• Mevt oranı, duman alarmı çalışan konutlarda, duman alarmı çalışmayan ya da hiç alarm olamayan konutlara nazaran yüzde 60 daha düşük.
• Çalışan duman alarmları olan konutlarda meydana gelen yangın ölümlerinin yüzde 28’i, alarm insanları uyarmadığında ve yüzde 9’u beşerler uyarıldığında fakat cevap vermediğinde meydana geldi.
‘ÖLÜM ORANLARI DÜŞÜYOR’
Rapora nazaran 1977’de hanelerin sırf dört birinden azında duman alarmı var. Duman alarmı kullanımı 1970’lerin sonlarında ve 1980’lerde süratle artmış. 
Ev duman alarmları daha yaygın hale geldikçe bildirilen yangınların sayısının önemli oranda düştüğü görülüyor.
Yine araştırmada 2018 – 2022 ortası bildirilen bin konut yangına başına yangın alarmı olan konutlarla olmayan konutlar ortasında fark tespit ediliyor ve alarm olan konutlarda vefat oranlarının değerli ölçüde azaldığı gözlemleniyor.
Ulusal Yangın Muhafaza Birliği’nin birçok yerde paylaşılan duyurularında “Duman alarmları hayat kurtarır” başlığıyla “her yıl duman alarmları olmayan yahut çalışmayan meskenlerde ortalama bin 450 yangın mevti meydana geliyor” deniyor.
‘YILDA 2 DEFA YANGIN ALARMI DENETİMİ’
Bu yangın alarmları yalnızca ABD’de de değil, dünyanın her yerinde değerli. Örneğin; Almanya’da da yangın tedbirleri kontroller ve denetimlerde üst sıralarda yer alıyor. Her meskende, otelde, işletmede kesinlikle yangın alarmı ve dedektörü oluyor. Benim son bir yıldır kaldığım meskende bile 2 defa yangın alarmını denetim etmeye geldiler.
Alarm deyince de gözünüz korkmasın, o kadar masraflı bir sistem değil.
‘MASRAFLIYDI’
Otelin muhasebe ünitesinde misyonlu Kadir Özdemir, sözünde Bolu Belediyesi İtfaiye Müdürlüğü uzmanları tarafından 12 Aralık 2024’te otelde yapılan kontrolde, sekiz ana başlıkta önemli yangın güvenliği eksiklikleri tespit edildiği ve bu eksikliklerin giderilmesi için otel idaresine rapor sunulduğu söylemiş. Özdemir yangın sistemlerindeki eksikliklerin “masraflı” olduğu gerekçesiyle giderilmediğini itiraf etmiş.
Alarm fiyatlarını araştırırken bu söz geldi aklıma. Üstelik oteldeki birçok yangın alarmının çalışmadığı, alarmlarının bataryalarını boş olduğu da tespit edilen ihmaller ortasındaydı.
‘ASGARİ FİYATTAN FAZLA’
Yangın alarmlarının fiyatı Almanya’da 5 euro ile 21 euro ortasında değişiyor. 5’li set ve yanında 10 yıllık pillerini alınca fiyatlar 51 euroya da çıkabiliyor. Birebir sitenin Türkiye fiyatlarına da baktım. Ortalama duman dedektörlerinin fiyatı tane başına bin lira falan. Fiyatları görünce aklıma kelam konusu otelin geceliğinin 29 bin lira olduğu geldi. Geceliği 29 bin lira… Türkiye’de taban fiyattan fazla yani…
‘KAHREDİYOR’
Tabii ki, kamuoyuna yansıyan incelemelerden görüyoruz ki otelde yalnızca yangın alarmları değil, pek çok eksiklik varmış. Lakin yalnızca düzgün çalışan bir yangın alarmı ya da duman dedektörünün bile birçok canı kurtarabileceğini bilmek insanı kahrediyor. Otel işletmesinden, ruhsat verenlere, denetleyenlerden denetlemeyenlere sorumlular A’den Z’ye kimse belirlenip yargılanmalı. Artık “ucuz hayatlar ülkesi”nde insan canının bu kadar kıymetsiz olduğunun yüzümüze çarpıldığı bu günlerde yetkililer ömür için, gelecek için somut adımlar atmalı.
