EMEP’ten Antep’te deprem çalıştayı: ‘Hesaplaşılmamış her suç yeni suçları doğuruyor’

Emek Partisi, 6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen ve büyük yıkıma yol açan zelzelelerin 2. yıldönümü hasebiyle Antep’te bir çalıştay düzenledi. Sarsıntı bölgesindeki barolar, sendikalar, yöre dernekleri, Adalet Peşinde Aileleri Platformu, zelzele davalarını takip eden hukukçular, rezerv alan mağdurları çalıştayda yan yana geldi.

Çalıştayda konuşan Emek Partisi Antep Milletvekili Sevda Karaca, zelzelenin üzerinden iki yıl geçmesine karşın bölgede kabahatlere her gün yenisinin eklendiğini belirterek, “6 Şubat zelzelesinin ikinci yılında hâlâ acıyan kalbimizi birlikte çabayla güzelleştirmek için buradayız. Zelzele bölgesinde işlenen hatalara karşı gayret edenler, susmayanlar, yılmayanlar olarak bir aradayız” dedi.

Karaca, hesaplaşılmamış her kabahatin yeni kabahatleri doğurduğunu vurgulayarak, “Deprem hatalarıyla hesaplaşılmadığında, bir otelde çıkan yangında çocukları ve yurttaşlarımızı kaybediyoruz. TOKİ inşaatlarında iş cinayetleri yaşanmaya devam ediyor. Halkın başını soktuğu meskeni devlet kepçeleriyle yıkabiliyorlar. Gerçek hatalılar yargılanmadıkça, halkın acılarına her gün bir yenisi ekleniyor” tabirlerini kullandı.

‘TOPLUMSAL ÇABAYI GÜÇLENDİRELİM’

Çalıştayda, zelzele hatalarına karşı verilen gayretin sırf ferdî eforlarla değil, topyekûn bir dayanışma ile sürdürülebileceği vurgulandı. Karaca, uğraşın tek tek kümeler halinde değil, ortak bir gayretle yürütülmesi gerektiğini belirterek, “Bu iktidar, sarsıntı bölgesinde insanların hayatını her geçen gün daha da zorlaştırıyor. Zelzele kabahatlerine karşı eğitimden sıhhate, barınmadan adalet çabasına kadar çok taraflı bir gayret yürütmek zorundayız. Bu uğraş yalnızca 11 kentteki yurttaşlar için değil, misal risklerle karşı karşıya olan milyonlarca insanın da tıpkı acıları yaşamaması için ehemmiyet taşıyor” dedi.

Eğitimden sıhhate, barınmadan mahkemelerde adalet uğraşı vermeye, gerçek hatalıların yargılanması talebinden tıpkı vakitte hayat alanlarımızın beşere yakışır bir biçimde kurulması uğraşına kadar, tüm bunların ortak bir uğraşa dönüşebilmesinin değerine vurgu yapan Karaca, “Deprem kabahatleriyle gayret edenlerin bu buluşmasının yalnızca on bir kentteki yurttaşlar için değil, bugün misal risklerle karşı karşıya kalan milyonlarca insanın bizim yaşadıklarımızı yaşamamasının garantisi olmasını diliyorum” diye ekledi.

‘YARGI KARARINA KARŞIN KONUTLARA ZEYTİNLERE ZORLA EL KOYMAYA ÇALIŞIYORLAR’

Deprem kabahatlerinin bir yanını yurttaşlar mülksüzleştirme olarak yaşıyor. Defne’de zeytin ağaçları için gayret eden Çiğdem Arslan, gelir kaynaklarının ellerinden alınmasına karşı çaba ediyor. Öncelikle rezerv alan mağdurları ismine da kısa bir konuşma yapan Arslan, Antakya Gazi Mahallesi’nde yürütmeyi durdurma kararlarına karşın karot almaya gelen yetkilileri durdurmaya çalışan yurttaşları hatırlattı. Rezerv alanlar konusunda keyfi kararlar ve baskı yoluyla meskenlerin boşaltılmaya çalışıldığını söz eden Arslan, “Mahkeme kararları yok kararında sayılıyor ve vatandaşı daha da mağdur ediliyor” diye ekledi.

Zeytin ağaçları için uğraşını aktaran Arslan, ellerinde kamulaştırma kararları olmadığı halde 200 yaşında asırlık ağaçların kesilmesine kadar gittiler. Üstelik tebligat yapılmadan bir gece ansınız gerçekleştirdiler” dedi. Sarsıntı mağdurlarını ve zelzeleden sonra da kendi imkanlarıyla yarattıkları ömür alanlarını gasp etmeye çalışarak daha da mağdur edildiklerini tabir eden Arslan, “Hatay’da bir muamma ile yaşamak için çaba ediyoruz” dedi.

‘DEPREMLE HESAPLAŞMA YÖNETİM MAHKEMELERİNE BIRAKILMIŞ DURUMDA’

Avukat Ecevit Alkan da, rezerv alan konusundaki tüzel gayrete dair tecrübelerini paylaştı. Sarsıntıdan sonra tüm kurumsal yapıların çöktüğünü söz eden Alkan, “Barolar ses çıkaramıyorlar. Avukatlar müteahhitlerin de yargılandıkları takdirde kamu vazifelilerinin de avukatlığını yapıyor” dedi.

Deprem davalarında ceza mahkemelerinden çok yönetim mahkemelerinde bir yoğunluk olduğunu anlatan Alkan, “Halbuki sarsıntı kabahatleriyle ilgili ceza mahkemelerinin daha faal olması gerekiyor. Ceza mahkemeleri şu anda çökmüş durumda. Neredeyse yargılama yapamaz durumdalar. Hatay’da altı tane yönetim mahkemesi, 2023 ve 2024 yılı toplamında 40 binden fazla evraka bakıyorlar. Tekrar altını çiziyorum zelzeleyle hesaplaşma alanında yönetim mahkemeleri olmuş durumda. Bu çok yanlış bir prosedür. Yönetimin zelzeleden kaynaklanan sorumluluğunu bir an evvel vatandaşa şefkat eli uzatması gerekirken beşerler mahkeme kapılarında sürünmek zorunda kalıyorlar” diye söz etti.

Yurttaşların adalete inançlarının olmadığını aktaran Alkan, “Bu yüzden adalete vakit ve para harcamak da istemiyorlar. Zira devletle karşı karşıya gelme üzere bir kültürümüz yok. Hatay’da, Hatay Cumhuriyet Başsavcılığı’nın vazife alanında olan 3 bin 500’ü aşkın binadan meyyit çıktığı için en az 3 bin 500 tane ağır ceza belgesi açılması gerekiyordu. Açılan belge sayısı yarısından bile daha az. Savcılık kümesi çökmüş durumda, uzman raporları çelişkili geliyor. Birinci sarsıntı anında enkaz kaldırılırken, bütün kanıtlar yok edildi ve her platformda söylüyorum ceza yargılamalarından maalesef ki bir adalet çıkmayacak Birçok kişi tutuklu kaldığıyla kalacak ya bir af çıkacak ya da kanıtlar uygun toplanmadığı için beraatle sonuçlanacak” dedi. Sarsıntı bölgesinde yaşanan yıkıma ve ölümlere atıfta bulunarak “Dünyanın en büyük kabahat mahalinin üstündeyiz” diyen Alkan, “Peki adaleti nasıl sağlayacağız? Adaleti sağlayamazsan bir sonraki sarsıntıda daha büyük ir yıkım olur” dedi.

Rezerve yapı alanının açıkça bir insan hakkı ihlali olduğunu lisana getiren Alkan, “50 bini aşkın insan ölmüşken geride kalanların malına çökmek açıkça insan hakkı ihlalidir. Devlet tapuları aldı pekala geri verecek mi konusunu tartışıyoruz, Aldığı tapuları hangi şartlarda idade edecek ya da edecek mi onu bile bilmiyoruz” dedi. Alkan daha fazla bir ortaya gelmeye, daha fazla hukukî takviyeye muhtaçlık olduğunu belirterek, “İnsanlar el yazısı ile, kendi imkanı ile dava açmaya çalışıyor. Bunlar ileride büyük hak kayıplarına yol açacak” dedi. Alkan, bu işlerin mahkeme kapılarında değil de bir kanunla uzlaşma kurullarında ya da ayrıca düzenekler ile çözülmesini önerdi.

Maraş Uygun Olmayan Alan Platformu’ndan Mehmet Yastı, sarsıntı sonrası yapılan mikro bölgelendirme çalışmalarının bilimsel olmadığını ve geçersiz raporlarla milyonlarca lira harcandığını söz etti. Yastı, ömür alanlarının ‘Uygun Olmayan Alan’ diye tabir edilen ve tek bir kişinin yapmış olduğu katılığı kanıtlanmayan bir çalışma ile fay sınırında olduğu münasebeti ile yıkılmak istendiğini tabir etti.

‘BEBEK MEVT ORANLARI İKİ KATINA ÇIKTI’

Hatay Tabip Odası Başkanı Sevdar Yılmaz, deprem sonrası sıhhat hizmetlerindeki problemlerin devam ettiğini vurguladı. Yıkılan 56 aile sıhhati merkezinden yalnızca birinin tekrar yapıldığını belirten Yılmaz, “Yetmiş bir aile tabibi takımı boş, yaklaşık yüz bin insan birinci basamak sıhhat hizmetlerinden yoksun” dedi. Sarsıntı bölgesinde bebek mevt oranlarının Türkiye ortalamasının iki katına çıktığını aktaran Yılmaz, sıhhat sistemindeki eksikliklerin bu durumu derinleştirdiğini söyledi. Özellikle üniversite hastanesinde kritik branşlarda doktor eksikliği yaşandığını ve hastaların sevk süreçlerinde hayatını kaybettiğini lisana getirdi. Bölgedeki enkaz kaldırma çalışmalarının denetimsiz olduğunu belirten Yılmaz, taş ocakları ve beton santrallerinin etraf kirliliğini artırdığını tabir etti. “Sadece bir yıl içinde taş ocaklarında 5.500 patlama yapılacak, 30 milyon kilo amonyak nitrat ve 1 milyon kilo dinamit kullanılacak” diyerek çevresel risklere dikkat çekti.

Tabip Odası eski Başkanı ve Adıyaman Kent Kurulu Lideri Erdoğan Altunbaş, “Bundan sonra devletten evvel buraya hazır olacağız. Bu yüzden sivil toplumun bir ortada olmasının değeri daha da büyük. Sivil toplumun güçlendirilmesi bu üzere afetlerde devlete muhtaçlık duymadan organize olmamız gerekir. Tabi ki devlet eliyle yapılmalı. Lakin sistemli olursak, örgütlü olursak bu işi daha organize yapabiliriz” dedi.

‘TOZ NEDENİ İLE ZEYTİNLER HASAT EDİLEMİYOR’

Antakya Çevre Koruma Derneği Başkanı Nilgün Karasu, depremin akabinde bölgedeki ekolojik tahribatın giderek arttığını belirtti. Enkaz kaldırma sürecindeki plansızlık, taş ocakları ve beton santrallerinin kontrolsüz açılmasıyla tabiata önemli ziyan verildiğini söz eden Karasu, kırsal alanların süratle yok olduğunu vurguladı. Karasu, “Toz nedeniyle zeytin hasadı yapılamıyor, hayvanlarda hastalıklar arttı, süt fiyatları tabana vurdu. Meralar taş ocaklarına teslim edildi, ırmak yatakları daraltıldı, ekosistem yok olma tehlikesiyle karşı karşıya” dedi.

‘DEPREM BÖLGESİNDE ÇALIŞANLARIN MAĞDURİYETİ DEVAM EDİYOR’

BİRTEK-SEN Malatya Temsilcisi Halime Sancak, sarsıntı sonrası emekçilerin yaşadığı mağduriyetleri lisana getirdi. Pek çok personelin göç etmek zorunda kaldığını belirten Sancak, bilhassa dokumacılık emekçilerinin tazminatsız işten çıkarıldığını ve türel süreçlerin ekonomik zorluklar nedeniyle işletilemediğini vurguladı.

Barınma, ulaşım ve iş teminatı bahislerinde önemli problemler yaşandığını belirten Sancak, kimi personellerin hukuksal dayanak bulamadığı için haklarını arayamadığını söyledi. BİRTEK-SEN olarak fiyatsız tüzel dayanak verdiklerini belirten Sancak, tazminat davası açarak kimi çalışanların haklarını alabildiklerini söz etti. Sarsıntı bölgelerindeki personellerin meselelerine yönelik hukuksal düzenlemelerin hemen yapılması gerektiğini vurgulayan Sancak, dayanışmanın değerine dikkat çekerek tüm kısımları sürece takviye olmaya çağırdı.

‘HUKUKSUZLUĞU AVUKATLAR OLARAK ANLAMIYORUZ, VATANDAŞA NASIL ANLATACAĞIZ?’

Deprem davalarında müşteki vekili olarak vazife alan Avukat Deniz Can Akpek, Furkan Apartmanı davasında mahkemenin kolon kesilerek yıkılan bina için kanıtlar olmasına karşın üç sanığa beraat kararı verdiğini ve yargılamaların şuurlu olarak geciktirildiğini söz etti. Yargı sürecinde avukatların davaların aslına girmesinin engellendiğini belirten Akpek, ayrıyeten kamu vazifelilerinin yargılanması konusunda gerekli müsaadelerin şuurlu olarak eksik alındığını ve sürecin vakit aşımına uğratılmaya çalışıldığını lisana getirdi. Depremzedelerin adalet arayışının sürdüğünü belirten Akpek, kamuoyunu dayanışmaya çağırdı.

6 Şubat sarsıntılarında Adana’daki Fiyat Yapı Sitesi’nde yakınlarını kaybeden ve birçok zelzele davasında avukatlık yapan Av. Gülsüm Özdoğru, adaletin sağlanması önündeki pürüzleri ve türel süreçlerde yaşanan aksaklıkları anlattı. Zelzelede amcasını, yengesini ve birçok aile dostunu kaybeden Özdoğru, yaşanan tüzel süreci “İki yıldır süren bir kabus” olarak nitelendirerek, “Biz avukatlar bile bu süreci anlamakta zorlanıyoruz, vatandaşlara nasıl açıklayabiliriz?” dedi. Bilhassa Fiyat Yapı C Blok davasına dikkat çeken Özdoğru, dört bloktan sırf birinin yıkılmasının nedeninin tadilatlar olduğunu, ellerinde eksper raporları ve fotoğraflar bulunmasına karşın sorumluların sözlerinin dahi alınmadığını belirtti. 16 ay sonra sanıkların nihayet tutuklandıklarını tabir eden Özdoğru, “28 gün tutuklu kaldılar, akabinde hür bırakıldılar. Daha sonra tekrar tutuklandılar lakin güvenemiyoruz. Adaletin sağlanması için kamuoyu baskısına muhtaçlığımız var.” dedi.

‘KAMU VAZİFELİLERİ NEDEN YARGILANMIYOR?’

Deprem evraklarında yalnızca inşaat mühendisleri ve müteahhitlerin yargılandığını, kamu işçisinin ise ceza almadığını vurgulayan Özdoğru, “Belediyelerde çalışan, imar müsaadelerini veren yetkililerin de sorumlu olduğu açık. Fakat bu bireyler hala vazifelerine devam ediyor. Kimi belgelerde soruşturma müsaadeleri anında verilirken, zelzelede binlerce insanın vefatına neden olan kamu vazifelileri korunuyor.” tabirlerini kullandı.

Gaziantep Barosu Yönetim Kurulu Üyesi Av. Ergin Sözen, deprem bölgelerinde istekli olarak yürütülen hukuksal çalışmalara karşın, devletin sorumluluğunu üstlenmediğini belirtti. Sözen, AFAD’ın hazırladığı “İl Afet Risk Azaltma Raporları”nın zelzele risklerini evvelce bildiğini, lakin gerekli tedbirlerin alınmadığını vurguladı. “Devlet sarsıntının olacağını biliyordu, tedbirini niçin almadı?” sorusunu yönelten Sözen, bu raporların türel çabada temel destek olması gerektiğini tabir etti.

Çalıştayda, zelzele sonrası yaşanan adaletsizlikler ve mağduriyetler karşısında öfkeli olmanın kıymeti vurgulandı. Sözen, “Öfkeli olmak bizi canlı fiyat ve gayret gücü verir. Bu büyük bir cinayet ve kabahat mahalli. Hesap sorulmalı” dedi.

‘YÖNETMELİK DEĞİŞTİRİLİRSE SORUMLULUK BAKANLIĞA GEÇECEK’

Adıyaman’da 63 bin 844 konutun hasar gördüğünü belirten Adıyaman İnşaat Mühendisleri Odası Başkanı Tuncay Kaya, Adıyaman’ı başka sarsıntı bölgelerinden ayıran en kıymetli özelliğin, yıllar içinde yanlış sınıflandırılan zelzele bölgesi olması olduğunu belirterek “1996 yılına kadar Adıyaman, dördüncü derece sarsıntı bölgesi olarak kabul ediliyordu. Zelzele olmaz, olsa da küçük olur üzere bir yanlış anlayış vardı. Meğer şu anda Adıyaman ikinci derece zelzele bölgesi, lakin burası aslında birinci derece zelzele bölgesi olmalıydı” dedi.

Deprem yönetmeliği konusunda da önemli tenkitlerde bulunan Kaya, Türkiye’deki yapıların sarsıntıya dayanıklılığına dair dataların gerçek bir formda toplanmadığını belirtti. Kaya, “Deprem yönetmeliğimiz hala değişmedi. Bunun nedeni, yönetmelik değişirse sorumluluğun bakanlığa geçecek olması” dedi.

Antep Baro Başkanı Bülent Duran ise “Tablonun asıl sorumlusu devlet iken, bugün müteahhitleri, vatandaşları kuşkulu ve fail yarattı. Bunun üzerinden hesaplaşmaya gidiyor. Asıl uğraş verilmesi gereken odur. Bu yönetimdir, imar affıdır. Hala biz şunu biliyoruz: 50 bin vatandaşın hayatını kaybetti argüman ediyor fakat yüz binlerce yurttaşımız hayatını kaybetti. Bu hususta dehşetli bir tablo var. O tablonun gerçeği bile hala açıkça ortaya çıkmamıştır” dedi.

‘BU HATANIN ÜSTÜNÜ KAPATMALARINA MÜSAADE VERMEYECEĞİZ’

Furkan Apartmanı’nda 19 yaşındaki oğlu Emre Şahin’i kaybeden Seçkin Şahin, sanıklar hakkında beraat kararı verilen dava ile ilgili konuştu. Taraflı gelen raporların mahkeme heyeti tarafından kabul edildiğini tabir eden Şahin, “Asma katlara 10 tane bir artı bir ömür alanı inşaa etmişler. Kolon değişmezleri bırakın buna bile ceza verilmedi” dedi. Karara reaksiyonu ile ilgili mahkeme liderinin kendisi ile teğe bir tartışmaya girerek provokasyon ile suçlandığını tabir eden Seçkin, “Siyasi bir rant mı, ne var anlamadığımız biçimde bu dava kapatılmak isteniyor. Biz asla gayretimizden vazgeçmeyeceğiz” dedi.

Çalıştay, zelzele kabahatlerine karşı gayretin yalnızca tüzel değil, toplumsal bir dayanışmayla sürdürülmesi gerektiği bildirisiyle sona erdi. İştirakçiler, devletin sorumluluğunu kabul etmesi ve depremzedelerin haklarının teslim edilmesi için uğraşa devam edeceklerini vurguladı.

Ziya Nihadioğlu, Antakya Elektrik Mahallesinde Tahsin Nihadioğlu’nun kuşkulu biçimde hayatını kaybetmesi ilgili konuştu. Hasarlı konutundan eşya alıp çıktığı sırada güvenlik güçleri tarafından yağmacı olduğu argümanı ile azap gördüğünü anlattığı kardeşinin polis ve jandarmalardan şikayetçi olacağını söylemesinden bir mühlet sonra jandarma karakolu önünde araç çarpması sonucu kardeşinin hayatını kaybettiğini tabir eden Nihadioğlu, kardeşinin mevti ile ilgili faal soruşturma yapılmadığını, azaba tanıklık edenlerin tabirlerinin alınmadığını tabir etti. Nihadioğlu, kardeşinin davası için adalet talep etti.

EMEP Antep Milletvekili Sevda Karaca, zelzele bölgesinde yaşayanların açık bir halde yalnızlaştırma siyaseti ile karşı karşıya kaldığını tabir etti. Karaca, “Bu büyük emek, büyük uğraş, dişle tırnakla verilen bu uğraş, sarsıntı bölgesinde yaşayan milyonlarca insanın yalnızlaştırma siyaseti ile karşı karşıya olduğu gerçeğini değiştiremiyor. Canın hala en değersiz addedildiği bu bölgede ortaya koyacağımız ortak uğraş kıvılcımlarının ülkenin dört bir tarafında yeşereceğini de çok âlâ biliyoruz” dedi.

Deprem bölgesindeki gayretin ülkenin dört bir yanına yayılması gerektiğini tabir eden Karaca, “Bu bölgede ortaya koyacağımız ortak uğraş, kıvılcımların ülkenin dört bir yanını aydınlatacak” dedi. Karaca, halkın verdiği uğraşın kıymetini bilmesi ve birleşik bir çaba çizgisi oluşturulması gerektiğini vurguladı. Karaca, “Deprem cürümlerinin faili olan devleti yönetenler, her bir kamusal hizmeti rant alanı haline getirenler, bunun maddelerini yapanlar karşısında bizi bulacak” dedi.

Tek tek yürütülen uğraşların birbirinden öğrenmeme eksikliğini kapatacak bir adım olduğunu lisana getiren Karaca, “Bu uğraşların her biri büyük bir birikim, değerli bir tecrübe birebir vakitte bir güç. Lakin bu gücün birleşik bir hatta oturması önemli” dedi.

6 ŞUBAT’TA ANMA ETKİNLİĞİ

Karaca, 2 Şubat’ta Kadıköy’de gerçekleştirilecek olan “Adalet Peşinde” anma aktifliğine iştirak davetinde bulundu. “Bu anma, öfkemizin birleştiği anmalardan biri olacak” diyen Karaca, herkesin bu anmaya dayanak vermesinin kıymetli olduğunu belirtti.

Karaca, konuşmasını “Unutmak yok, affetmek yok, helalleşmek yok” kelamlarıyla tamamladı. “Bunun garantisi biziz, bunun garantisi bu halk” diyen Karaca, zelzele bölgesindeki uğraşın sürdürüleceğini ve hesap sorulacağını tabir etti.

(HABER MERKEZİ)