Dicle Fırat Gazeteciler Derneği, Ocak ayında gazetecilere dönük hak ihlallere ait raporunu yayınladı. Türkiye’de basın özgürlüğüne yönelik baskılar sistematik bir biçimde sürdüğüne dikkat çekilen raporda, “Gazeteciler her gün yeni gözaltı operasyonlarıyla uyanıyor. Yeni yılın birinci ayında gazetecilere dönük gerçekleşen soruşturmalar, gözaltılar ve tutuklamalar; basın özgürlüğü, niyet ve tabir özgürlüğü alanında karanlık bir tablo çiziyor. 2024 yılına ilişkin datalara nazaran; bir yılda 74 gazeteciye soruşturma açılırken yalnızca Ocak ayında 42 gazeteciye soruşturma açıldığı, açılan soruşturmalardan 17’sinin davaya dönüştü” denildi.
18 GÖZALTI, 9 TUTUKLAMA
Gazetecilere dönük baskının, yalnızca soruşturmalarla yürütülmediği kaydedilen raporda, “Ocak ayında 18 gazeteci, yalnızca mesleklerini yaptığı için gözaltına alındı. Gözaltına alınan 18 gazeteciden 9’u tutuklandı. 17 Ocak’ta Yeni ve Martı yapım şirketine baskın yapılmış, tıpkı soruşturma kapsamında Van, Mersin ve İstanbul’da yapılan mesken baskınlarında gözaltına alınan Reyhan Hacıoğlu, Rahime Kavrar, Velat Ekin, Necla Demir Arvas, Velat Ekin, Vedat Örüç, Ahmet Güneş ve Aksiyon Babayiğt tutuklandı. Yeniden HALK TV soruşturmasında gözaltına alınan Halk TV Genel Yayın Yönetmeni Suat Toktaş ve ETHA muhabiri Züleyha Müldür tutuklandı” diye belirtildi.
12 GAZETECİYE 31 YIL CEZA
Gazetecilerin, Ocak ayında mesailerinin büyük bir kısmını adliye koridorlarında geçirdiği belirtilen raporda, şu tabirler yer aldı: “43 evrakta 102 gazeteci, meslekli faaliyetlerinden ötürü yargılandı. Bu yargılamalar sonucu 12 gazeteci, 31 yıl 2 ay mahpus cezasına çarpıtıldı. Bu gazetecilerden biri de Eski JINNEWS Haber Müdürü Sofya Alağaş’tı. Gazetecilik yaptığı devirde hakkında açılan davalardan yargılaması süren Siirt Belediye Eşbaşkanı Sofya Alağaş’ın duruşması Diyarbakır 5’inci Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Sofya Alağaş gazetecilikten yargılandığı davada 6 yıl 3 ay mahpus cezası aldı.
ETKİ AJANLIĞI
Gazetecilere dönük baskının bir öbür ayağı da sansür olduğuna işaret edilen raporda, Tesir ajanlığı, Casusluk Yasası’nı gelen reaksiyonlar sonucu geri çeken iktidarın, 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü’nde yeni bir sansür yasasını meclise getirdiği hatırlatılarak şu sözlere yer verildi, “AKP 10 Ocak’ta TBMM’ye yeni bir Siber Güvenlik Kanunu teklifi sundu. “Veri sızıntısı” haberi yapana 2 yıldan 5 yıla kadar mahpus öngören Siber Güvenlik Kanun Teklifi, Ulusal Savunma Komisyonu’ndan geçti. Hukukçular, bu teklifin mevcut haliyle yasalaşması, demokratik toplum sistemine ve temel insan haklarına önemli bir tehdit olduğu konusunda ikazda bulundu. Öte yandan Seyahat Parkı soruşturması kapsamında gözaltına alınan menajer Ayşe Barım, adliyedeki tabir süreçlerinin akabinde ‘Etki ajanlığı’ yaptığı münasebeti ile tutuklanmıştır. Meclisten geçmeyen bir yasanın fiili olarak uygulanması tasa vermektedir. Bu hukuk dışı suçlama basın, fikir ve söz özgürlüğü önünde büyük bir tehlike olarak durmaktadır.
ERİŞİM MAHZURLARI
Ocak ayında “Millî güvenlik ve kamu nizamının korunması” gerekçesiyle ortalarında Mezopotamya Ajansı’nın 264 bin takipçisi bulunan @MAturkce, JINNEWS Haber Ajansı’nın 168 bin takipçisi bulunan @jinnewsturkce, 125 bin takipçisi bulunan @yeniyasamgazete isimli X hesaplarında bulunduğu 31 sanal medya hesabı erişime engellendi. Öte yandan Yeni Ömür Gazetesi ve JİNNEWS’in instagram hesapları da kapatıldı. Savcılar tarafından açılan soruşturmalara paralel RTÜK’te bir savcı üzere davranıp başta Bolu’daki otel yangınına ait tenkit yapan yayınlarında içerisinde olduğu 8 programa idari para cezası verdi. Ocak ayında 10 internet sitesi erişime engellenirken 361 habere de erişim mahzuru getirildi.
Gazetecilerin tutuklanması, mesleklerini icra etmeleri engellenirken, dışarıda çalışan gazetecilerin de haber yapmaları, baskılarla engelleniyor. Gazeteciler, soruşturmalarla daima gözdağı ve baskı siyasetleriyle karşılaşıyor. Bir sefer daha söylemek istiyoruz: Gazetecilerin tutuklu olduğu, yaptıkları haberlerden ötürü soruşturmaya maruz kaldığı, yayınladıkları haberlerden ötürü yargılandıkları bir ülkede basın özgürlüğünden bahsetmek mümkün değil. Tüm sansür ve baskı siyasetlerine karşın gazeteciliği savunmaya devam edeceğiz.”
RAPORUN AYRINTILARI
Raporda yer alan bilgiler şöyle:
* Atağa uğrayan yayın organı: 2
* Öldürülen gazeteciler: 1
* Meskenine baskın düzenlenen gazeteciler: 10
* Gözaltına alınan gazeteciler: 18
* Tutuklanan gazeteciler: 9
* Makus muameleye maruz kalan gazeteciler: 2
* Haber takibi engellenen gazeteciler: 2
* Cezaevinde hak ihlaline uğrayan gazeteciler: 4
* Hakkında soruşturma açılan gazeteciler: 42
* Hakkında dava açılan gazeteciler: 17
* Hakkında ceza verilen gazeteci: 12
* Yargılaması devam eden gazeteciler: 102 gazeteci, 43 dosya
* Tutuklu gazeteciler: 36
* Kapatılan internet sitesi: 10
* Erişim mahzuru getirilen haberler: 364
* Erişim manisi getirilen sanal medya içerikleri: 31.
(MEZOPOTAMYA AJANSI)
