700 mülteciyi taşıyan tekne batmıştı: ‘Yunanistanlı yetkililer riskleri göz ardı etti’
LEFKOŞA – Yunanistan Kamu Denetçiliği (Ombudsman) Kurumu’nun hazırladığı yeni bir rapor, 2023 yılında Mora Yarımadası’ndaki Pilos açıklarında yaşanan ve yüzlerce mültecinin hayatını kaybettiği tekne faciasıyla ilgili hayatta kalanların savlarını doğruladı. Teknede yaklaşık 700 kişi bulunuyordu. 104 kişi kurtarılarak Kalamata Limanı’na getirilirken, kazayı izleyen günlerde 82 kişinin cesedi bulunabilmişti.
Rapor, Yunanistan Kıyı Güvenliği’nin üst seviye yetkililerinin önemli ihmallerini ortaya koyarak, bu yetkililerin cezai sorumluluklarının kıymetlendirilmesi gerektiğine işaret ediyor.
SAHİL GÜVENLİĞİ SORUMLUĞU
Raporda, ‘Adriana’ isimli balıkçı teknesinde bulunanların hayatı, sıhhati ve fizikî bütünlüğü için oluşan riskin Kıyı Güvenlik yetkilileri tarafından bilindiği ve göz arkası edildiği sonucuna varıldı. Yetkililerin olaya müdahale sürecindeki aksiyonları ve ihmalleri detaylı bir halde incelendi.
Raporda, sekiz üst seviye Kıyı Güvenlik yetkilisinin, teknedekilerin hayatını tehlikeye atmakla suçlanabileceğine dair açık işaretler bulunduğu belirtildi. Bu yetkililerin, Yunanistan Ceza Kanunu’nun 306’ncı hususu uyarınca ölümcül ihmal ve tehlikeye atma hatalarından sorumlu tutulabileceği vurgulandı.
RÖMORK SAVI VE KANIT EKSİKLİĞİ
Raporda ayrıyeten, Kıyı Güvenlik gemisinin Adriana’yı çekmeye çalıştığı tarafındaki savlar da değerlendirildi. Ombudsman, kelam konusu tezlerin doğruluğunu teyit etmek için kâfi kanıta ulaşamadıklarını belirtti. Lakin, soruşturma sürecinde karşılaşılan maniler ve kritik kanıtların kuruma sunulmamasına dikkat çekildi.
SORUŞTURMAYA PÜRÜZ OLAN UNSURLAR
Ombudsman raporunda, soruşturma sürecinde karşılaşılan birtakım pürüzlere de değinildi. Rapora nazaran, kıymetli kanıtların kuruma sunulmadığı, bilhassa de Kıyı Güvenlik gemisi kaptanının cep telefonundan elde edilen bilgiler ve kaptanın Acil Durum Uyum Merkezi ile yaptığı tüm görüşmelerin kayıtları eksik.
Sahil Güvenlik, bu görüşmelerin dijital olarak kaydedilmediğini argüman ederken, gemideki kameraların arızalı olduğu gerekçesiyle kayıt yapmadığı belirtiliyor. Ombudsman, bu kanıtların değerlendirilmesinin, gemi kazasının nedenlerine ait sorumlulukların belirlenmesi açısından kritik değer taşıdığını vurguluyor.
‘AKDENİZ’DEKİ EN ÖLÜMCÜL IRKÇI KABAHATLERDEN BİRİ’
KEERFA’dan (Irkçılığa ve Faşist Tehdide Karşı Birlik ve Hareket Komitesi) mevzuya ait yapılan açıklamada, Ombudsman raporunun hayatta kalan mültecilerin tezlerini büsbütün doğruladığı ve Kıyı Güvenlik yetkililerinin sorumluluğunu açıkça ortaya koyduğu belirtildi. Komite, bu facianın İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana Akdeniz’deki en ölümcül ırkçı hatalardan biri olduğunu vurguladı.
Komite tarafından yapılan açıklamada, “Bu ögeler, Adriana’nın Kıyı Güvenlik gemisi tarafından halatla çekilmeye çalışıldığını ve bu nedenle zımnî tutulduğunu gösteriyor” denildi.
KEERFA, Başbakan Kiryakos Miçotakis’in olayın çabucak akabinde memleketler arası medyaya verdiği demeçlerde kazayı mültecilerin kendisine yüklemesiyle başlayan örtbas etme gayretlerine karşı çaba edeceklerini duyurdu.
KEERFA, sendikaları, öğrenci birliklerini ve sol örgütleri Pilos kurbanları için adalet kampanyasını desteklemeye çağırarak, 22 Mart’ta yapılacak milletlerarası bir aksiyonla taleplerini tekrardan dillendireceğini açıkladı. Bu aksiyon öncesinde, 6 Şubat Perşembe günü Pire’deki Koraïs Meydanı’nda saat 18:30’da bir protesto gösterisi düzenleneceğini bildirdi.
Ne olmuştu?
14 Haziran 2023’te, Yunanistan’ın güneybatısında yer alan Pilos açıklarında, Libya’dan İtalya’ya gitmek üzere yola çıkan kalabalık bir mülteci teknesi battı. Teknedeki yolcuların birçok Pakistan, Suriye ve Mısır uyrukluydu. Faciada yüzlerce insan hayatını kaybetti yahut kayboldu.
Yunanistan Kıyı Güvenliğinin müdahalesi ve kurtarma operasyonları konusundaki tenkitler, olayın akabinde ağır tartışmalara yol açtı. Hayatta kalanlar, Kıyı Güvenlik’in tekneyi çekmeye çalıştığını ve bu durumun batmaya neden olduğunu argüman etti. Yunanistan hükümeti ise bu argümanları reddetti.
Faciadan sonra, insan hakları örgütleri ve milletlerarası kuruluşlar, olayın tam olarak soruşturulması ve sorumluların adalet önüne çıkarılması davetinde bulundular. Pilos faciası, Avrupa’nın hudut siyasetleri ve mültecilere yönelik yaklaşımı konusundaki tartışmaları tekrar alevlendirdi.
