TÜSİAD Genel Konsey toplantısı Beşiktaş’ta bir otelde yapıldı. Kurulun Divan Başkanı Bülent Eczacıbaşı, Başkan Yardımcısı Hülya Gedik ve üyeleri Gamze Arbak ile Kaan Bilecik seçildi.
Toplantının açılış konuşmasını TÜSİAD Başkanı Orhan Turan ve YİK Lideri Ömer Aras yaptı. İktisattaki gidişata ait “artık vaktimiz kalmadı” vurgusu yapılan açıklamalarda, yargı bağımsızlığı, hukukun üstünlüğü de olmazsa olmaz olarak ele alındı. Kayyım atamaların eleştirildiği açıklamalarda enflasyonlar uğraş konusunda daha tesirli tekniklere muhtaçlık duyulduğu vurgulandı.
‘SUÇ İŞLEMEK EMELİYLE ÖRGÜT KURMAK, ŞİRKET KURMAKTAN DAHA KOLAY’
Orhan Turan, “Mehmet Şimşek’in iktisat programına takviye veriyorsak da iktisatta her şeyin yolunda olduğunu söyleyemeyiz” dedi. Son periyotta artan kayyım uygulamalarına, artan gözaltı ve tutuklamalara da dikkat çeken Turan, “Disiplinsizlik kabahatiyle teğmenler hakkında ihraç kararı alınıyor ama zelzele, yangın, taciz, bayan cinayeti, iş kazası üzere kamuoyunda infial yaratan birçok olayda ya hatalılar bulunmuyor ya da kısa müddette hür kalıyorlar. Yolsuzluk, dolandırıcılık, karaborsa haberlerinin arkası gerisi kesilmiyor. Cürüm işlemek gayesiyle örgüt kurmak, galiba artık şirket kurmaktan daha kolay” sözlerine yer verdi.
YİK Başkanı Ömer Aras da enflasyon hakkında kıymetlendirme yaparak “Kamunun da özel bölüm şirketleri ve vatandaşlarımız üzere eşit seviyede kemer sıkması kaide. Enflasyonla uğraş için 2025 yılında kamuda yapılacak tasarrufun daha aktif olmasını bekliyoruz. Devletin bütçe disiplinine uyması, kamu harcamalarını denetim etmesi ve kamuda tasarrufu arttırması şart” dedi.
Yapılan konuşmalarda yargı bağımsızlığı ve hukukun üstünlüğü vurgusu yapılarak demokratikleşmenin ehemmiyetine dikkat çekildi.
‘SUİSTİMAL VE KAYIRMACILIK YAYGIN’
Turan, konuşmasında şunları söyledi:
“Depremlerde, yangınlarda, iş kazalarında çok sayıda vatandaşımızı kaybediyoruz. Demek ki kusur, suistimal ve kayırmacılık çok yaygın. Eleştirel tabirlere ve habercilik faaliyetlerine açılan soruşturma haberleri çok sıklaştı. 10 küsur sene evvelki olaylara artık yeni soruşturmalar açılıyor. Tutuklu milletvekillerine, siyasi parti önderlerine ve belediye liderlerine daima yenileri ekleniyor. Disiplinsizlik kabahatiyle teğmenler hakkında ihraç kararı alınıyor ama sarsıntı, yangın, taciz, bayan cinayeti, iş kazası üzere kamuoyunda infial yaratan kaç olayda ya hatalılar bulunmuyor ya da kısa müddette özgür kalıyorlar. Kamuoyu vicdanında kabahat ve ceza ortasında orantısızlık kanaati oluşuyor. İster seçimle, ister atamayla gelen kamu vazifelilerinin misyonlarından alınmasının yeni örneklerine şahit oluyoruz. Üstelik yeni yasal düzenlemelerle kamu görevlilerinin Devlet Denetleme Kurulu tarafından misyondan alınması ve TMSF’nin şirketlere kayyum olarak atanması mümkün oluyor. Yolsuzluk, dolandırıcılık, karaborsa haberlerinin gerisi arkası kesilmiyor. Kabahat işlemek gayesiyle örgüt kurmak, galiba artık şirket kurmaktan daha kolay.
‘TÜM SIKINTILARIN GERİSİNDE HUKUKA İNANCIN SARSILMASI VAR’
Kadın cinayetlerinin de çocuk tacizlerinin de sonu gelmiyor. Nedir bu tırmanma? Biz niçin bu hâle geldik? Hangisini ele alsak günlerce, tahminen de aylarca konuşmak gerekiyor. Tüm bu meselelerin ardında hukuka olan itimadın sarsılması var. Daima söyledik. Daima söyleyeceğiz. Çağdaş devletin temelinde hukukun üstünlüğü vardır. Tüm vatandaşlar kanun önünde eşittir. Devlet de hukukla bağlıdır. Her kademede idare keyfi değil, hukuk kurallarına nazaran yapılır. Burada sorun varsa her yerde sorun çıkar. Hukuka inanç kalmazsa güvensizlik, istikrarsızlık ve belirsizlik her yere sirayet eder. Sistemik risk oluşur. Günü kurtarmak mümkün olsa da yarınlar tehlike altına girer. Bakın, biz endüstrici ve iş insanlarıyız. TÜSİAD üyesiyiz fakat her şeyden evvel insanız, bu ülkenin vatandaşıyız. İnsani pahaları ekonomik kıymetlerin önüne koyarız. Çocuklarımıza, torunlarımıza daha büyük bir miras değil, daha güzel bir gelecek bırakmak isteriz. Daha düzgün bir geleceği hukuka itimat olmadan kuramayız.
TURAN’DAN ‘SÜREÇ’ YORUMU: BİRİ OLMADAN OBURU EKSİKTİR
Hukukun üstünlüğünü, çabucak ve tam olarak tesis etmeden ne iktisatta ne toplumda ne iç ne de dış siyasetteki problemler çözülebilir. Ayrıyeten toplumsal kutuplaşmanın yerini toplumsal ahenge bırakması, siyasette yumuşama ve siyasi alanın genişlemesi, problemlerimizin tahlilini kesinlikle kolaylaştıracaktır. Bu noktada terör probleminin kalıcı olarak ortadan kalkması en büyük dileğimizdir fakat şunu da görelim. İzlenmekte olan sürecin başarısı ile hukuk devleti ve demokratik standartların güzelleştirilmesi ortasında birbirini besleyen karşılıklı bir etkileşim vardır. Biri olmadan başkası eksiktir. Hukukun üstünlüğünü tesis edersek tüm sıkıntılarımızı konuşarak ortak akılla çözebiliriz.
‘HEM GRİŞİMCİLER HEM ÇALIŞANLAR İÇİN GERİLİM BİRİKİYOR’
Sayın Bakan Mehmet Şimşek’in iktisat programına dayanak veriyorsak da iktisatta her şeyin yolunda olduğunu söyleyemeyiz. Enflasyonla çabanın hızlanması gerekiyor. Artık daha süratli sonuç almalıyız. Yoksa gerilim birikiyor. Enflasyonla çabanın maliyetine katlanmak zorlaşıyor hem teşebbüsçüler için hem çalışanlar için. Endüstrici çok zorlanıyor. İhracatçı kan ağlıyor. İthalatın cazibesi artıyor. Diğer ülkelerde hammaddeyi daha ucuza alan, krediye daha ucuza erişen, güç ve personellik maliyetinin toplam maliyetler içindeki hissesi daha düşük olan rakiplerimizle biz nasıl rekabet edebiliriz? Bunun matematiği nedir? Verimlilik farkı bu makası kapamaya kâfi mi? Pekala bugün işimizi nasıl devam ettireceğiz? Devam ettiremezsek çalışanlarımız ne olacak? Nüfus artış suratının dramatik biçimde azaldığının farkındayız. Pekala, bunun verimlilikte çok daha büyük bir artışı gerektirdiğinin ne kadar farkındayız? Çalışan sayısı artmadan, nitelik yükselmeden, verimlilik hızlanmadan, katma bedel artmadan nasıl büyüyeceğiz? Bunu açıklayan bir teori var mı?
‘ZAMANIMIZ KALMADI’
Hem endüstrici mutsuz hem çalışanlar. Hem büyük işletmeler zorlanıyor hem KOBİ’ler. Hem batıdaki teşebbüsçüler yakınıyor hem doğudakiler. Pekala, kimin yüzü gülüyor? Artık vaktimizin kalmadığını biliyoruz. Yıllardan beri iklim değişikliğine hazırlanalım diyoruz. Teknolojik dönüşümü kaçırmayalım diyoruz. Jeostratejik risklere karşı tedbir alalım diyoruz. İş gücümüzü ve gençlerimizi çağın gereksinimlerine nazaran yetiştirelim diyoruz. İş gücü açığını kapatmak için evvel bayanlarımızı iş gücüne katalım diyoruz. Ticaret savaşlarına hazırlanalım, ithalatın değil, ihracatın cazip olduğu bir ekosistem oluşturalım diyoruz. Tarım ve hayvancılığın stratejik kıymetini hatırlayalım diyoruz.
Dünyada büyük bir değişim yaşanıyorken önümüzde bir sıçrama fırsatı olduğunu görüyoruz. Bundan yararlanalım diyoruz lakin gücümüz boşa gidiyor. Dünyadaki değişimi yakalayamıyoruz. Artık hiçbir şeyi vakte bırakamayız. Bunun için vaktimiz kalmadı. Bir an evvel enflasyonla uğraşta kalıcı başarıyı sağlayalım. Para siyasetini maliye siyasetiyle ve yapısal ıslahatlarla destekleyelim. Endüstriye kesinlikle nefes aldırılması lazım. Yatırım, üretim ve ihracat desteklenmeli. Neler yapılması gerektiğini tekraren söyledik, ayrıyeten bugün paylaştığımız bir kitapçık hâline getirdik. Zira sussak gönlümüz razı değil.”
‘SEÇİLMİŞLERİN VAZİFEDEN ALINMASI DEMOKRASİMİZİ ZEDELEDİ’
Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD) Yüksek İstişare Konseyi (YİK) Başkanı Ömer Aras da yaptığı konuşmada 2024 yılını kıymetlendirerek şunları söyledi:
“Mart ayında yapılan mahallî seçimler sonucunda birçok vilayetimizde belediye idaresinin el değiştirdiğini gördük. Politik gücün barış içinde el değiştirmesi, ülkemizde demokrasinin gücünü tekrar tüm dünyaya göstermiş oldu lakin seçimler sonrasında seçilmişlerin misyondan alınarak atanmışların vazifeye getirilmesi demokrasimizi zedeledi.
2024 yılında iktisat idaresinin uyguladığı program olumlu sonuçlar vermeye başladı. Enflasyon beklenen süratte olmasa da geriliyor, cari açık sürdürülebilir düzeylerde, Merkez Bankası rezervleri güçleniyor, CDS ülke risk primi düşüyor. Memleketler arası derecelendirme şirketleri de bu olumlu gelişimi görüp ülke kredi notumuzu yükseltti fakat direkt yabancı sermaye girişleri hudutlu. Yatırımcılar için inanç ortamını şimdi oluşturamadık. Enflasyonla uğraş kararlılığı 2025 yılında da devam etmeli lakin ihracatçılarımızın pazarlarını kaybetmemelerine de azami ihtimam göstermeliyiz, dayanak vermeliyiz. Türkiye’nin güçlü ihracat olmadan sağlıklı ve sürdürülebilir bir büyüme gerçekleştiremeyeceğini bilmeliyiz.
‘KAMUNUN DA EŞİT SEVİYEDE KEMER SIKMASI ŞART’
Hepimizin bildiği üzere enflasyonla uğraşta elimizde üç ana siyaset enstrüman var. Birincisi, Merkez Bankası’nın uyguladığı para siyaseti. Faizlerin 2025 yılında enflasyonla uğraşa uygun olarak denetimli halde düşeceğini iddia ediyoruz. İkincisi, maliye siyaseti. Kamunun da özel dal şirketleri ve vatandaşlarımız üzere eşit seviyede kemer sıkması kural. Enflasyonla çaba için 2025 yılında kamuda yapılacak tasarrufun daha aktif olmasını bekliyoruz. Devletin bütçe disiplinine uyması, kamu harcamalarını denetim etmesi ve kamuda tasarrufu artırması kaide. Ayrıyeten vergi gelirlerinin artırılması için kayıt dışı ile önemli formda çaba edilmesi gerekiyor. Para ve maliye siyasetleri, faiz, vergi, bütçe üzere somut sayılarla tabir edilen ve takip edilebilen siyasetler olduğu için anlaşılması ve değerlendirmesi nispeten kolay kavramlar. Enflasyonla uğraşta üçüncü siyaset enstrümanı olan yapısal ıslahatlar ise çok geniş bir kavram. Ülkemizde yaşadığımız bu inatçı enflasyonu bir daha çift haneli düzeylerde görmemek üzere kalıcı olarak indirmek, orta gelir tuzağından çıkmak, kişi başı geliri 20 bin doların üstüne yükseltmek ve dünyada sayılı ekonomiler ortasına girebilmek için kesinlikle yüksek teknoloji ile verimliliği artırmalı, mal ve hizmet ihracatına dayalı ekonomik büyüme modeline geçmeliyiz.
‘HUKUKUN ÜSTÜNLÜĞÜNÜN OLDUĞU ORTAMDA MUVAFFAKİYETİN YOLU AÇILACAK’
Yapısal ıslahatları gerçekleştirmeden bu değişimleri yapamayız. Uzun vadede sürdürülebilir bir büyüme ve sağlam bir ekonomik yapı için elbette birçok alanda yapılacak ıslahatlar var lakin en kıymetlileri iki ana yapısal ıslahat. Birincisi, beşere paha katan eğitim ve liyakat. İkincisi, hukukun üstünlüğü ve bağımsız yargı. Amacımız, bu ıslahatların yarattığı itimat ortamıyla beslenen ekonomik kalkınma olmalıdır. Bu iki ıslahatı hakkıyla gerçekleştirebilirsek öbür tüm ıslahatlar çarçabuk yapılabilecektir. Dünya ile rekabet edebilmemiz için özel kesimde ve kamu bürokrasisinde güzel eğitilmiş yüksek vasıflara sahip ve liyakate uygun atanmış beşerler olması koşul. Ayrıyeten bilimde, sanatta, sporda, tüm alanlarda ileri gitmek için her şeyden evvel nitelikli insan gerekiyor. Uygun yetişmiş beşerler hukukun üstünlüğünün ve adil yargının olduğu bir ortamda çalıştığı takdirde iktisat başta olmak üzere her mevzuda muvaffakiyetin yolu açılacaktır. Bu mevzuda toplumsal fikir birliğine muhtaçlığımız var.
‘KADINLARIN İŞ GÜCÜNE İŞTİRAKİ YÜZDE 37’
Hukuk devleti ve adil yargının ayrılmaz bir kesimini oluşturan eşitlik konusu… Cumhuriyetin, demokrasinin, hukuk devletinin, laikliğin tarifleri eşitlik kavramı üzerinde yükselir. Bu kavramların gerçek manada hayata geçirilmesi adil ve huzurlu bir toplumsal yapıyı mümkün kılar. Aksi hâlde toplumsal tansiyonlar, kutuplaşma, ekonomik kaynakların verimsiz kullanılması, refah kaybı, beyin göçü, demokrasiye inancın zayıflaması, radikal akımların güçlenmesi üzere meselelerin önü alınamaz. Toplumsal cinsiyet eşitsizliği, kalkınmanın tüm boyutlarını negatif etkiliyor. Bayanların ekonomik, siyasi ve toplumsal hayatta erkeklerle eşit halde temsil edilmesi ekonomik kalkınma, adaletsizlikle gayret ve toplumsal refah yaratarak ilerlemenin olmazsa olmaz şartıdır. Türkiye’de bayanların iş gücüne iştiraki yüzde 37 iken batıda bu oran yüzde 52’dir. Bir an için bizde de yüzde 52 olsa 5 milyon ek iş gücü demektir, verimlilik demektir.
HUKUKUN ÜSTÜNLÜĞÜ VE YARGI BAĞIMSIZLIĞI VURGUSU
Eşitliği toplumsal inanç için adil yargının uygulanmasında, yolsuzluklarla uğraşta ve tabir özgürlüğünde de görmek isteriz. 2025 yılında dünya için olduğu kadar Türkiye açısından da kıymetli bir kavşaktayız. Yurt dışında ve yurt içinde ekonomik ve siyasi gelişmeler hem büyük fırsatlar hem de büyük riskler yaratıyor. Bu süreci kesinlikle çok yeterli yönetmeliyiz. Türkiye’mizin, dünyada kelamı geçen, bölgesinde istikrarın teminatı olan, iktisadı istikrarlı, demokrasisi sağlam, hukuk devleti unsurları yerleşmiş, toplumu huzurlu bir ülke olması yönünde el birliği ile çalışmalıyız. Bunu fakat hukukun üstünlüğü ve bağımsız yargının yarattığı inanç ortamında yeterli yetişmiş, liyakatla vazifeye gelmiş beşerler ve eşitlikçi bir yaklaşımla yapabiliriz. Bunu yaptığımız taktirde en kıymetli yapısal ıslahatı gerçekleştirmiş olacağız. Bizi yönetenlere uygun niyetle tekliflerimizi aktarmak misyonumuzdur. Hepimiz bu doğrultuda üstümüze düşeni yerine getirmeliyiz.”
(ANKA HABER AJANSI)
