Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, TRT World yayınında gündeme ait değerlendirmelerde bulundu. ABD Başkanı Donald Trump’ın göreve başlamasından bu yana mevcut milletlerarası sistemin gerçek savlarını yeni “Amerikan bakış açısıyla” sorguladığını belirten Fidan, tüm dünyaya “şok dalgaları” gönderdiği kanısında olduğunu kaydetti.

AA’nın aktardığına nazaran Fidan, Trump’ın ABD’nin mevcut sistemden “daha fazla ne elde edebileceğini” aradığına işaret ederek, “Çünkü onların bakış açısına nazaran, ABD verdiğinden daha azını alıyor. Bu sebeple tüm ilgileri, ekonomiyi, ticareti, teknolojiyi ve güvenliği sorguluyorlar” diye konuştu.

‘AVRUPA’NIN ABD’YE BAĞIMLILIĞI NASIL AZALTILABİLİR?’

Avrupalı aktörlerin “yeni gerçekleri” konusunda epeyce kaygılı olduğunu aktaran Fidan, Avrupalıların bu durumun süreksiz olduğunu umduğunu söyledi. Fidan, bunun gerçekleşmemesi durumunda ise alternatiflerin ve kimi değerli mevzuların halihazırda tartışılmaya başladığını bildirerek, “Yeni bir güvenlik yapısı nasıl oluşturulabilir? Yeni bir ekonomik yapı ile nasıl ilerlenebilir? Avrupa’nın ABD’ye bağımlılığı nasıl azaltılabilir? Çağdaş dünyada, mevcut zorluklar karşısında nasıl yol alınabilir?” sorularının sorulduğunu vurguladı.

Bunların Avrupalıların kendilerine sorduğu büyük sorular olduğuna işaret eden Fidan, bunun süreksiz bir durum olduğunu umduklarını ve tüm dünya için bir uyanış daveti olarak gördüğünü kaydetti.

‘TÜRKİYE, UKRAYNA’DA BARIŞA KATKIDA BULUNMAYA HAZIR’

Trump’ın Rusya-Ukrayna Savaşı’nda “derhal ateşkes” istediğini hatırlatan Fidan, mümkün bir barış planının güç fakat denemeye kıymet olduğunun altını çizdi. Fidan, savaştaki vefatlar ve yıkımın büyüklüğüne dikkati çekerek, “Türkiye, Ukrayna’da barışa katkıda bulunmak ve Ukrayna’nın tekrar inşasına katkıda bulunmak için her türlü rolü oynamaya istekli ve hazır” diye konuştu.

Öncelikle ateşkes, uygulanabilir ve uzun vadeli bir barış planına muhtaçlık olduğunu aktaran Fidan, “Şu an ABD idaresi, Avrupalılar ve bizler; hepimiz, muhtemel ateşkes ve barış planının farklı istikametleri üzerinde çalışıyoruz. Lakin, kısa vadeli acil ateşkes muhtaçlığını uzun vadeli stratejik korkularla birleştirmek şu anda çok kıymetli bir mevzu. Şu anda üzerinde çalıştığımız mevzu tam olarak bu” tabirlerini kullandı.

Bakan Fidan, Türkiye’nin ateşkes görüşmelerinde yer almak, konut sahipliği ve yapabilecekleri hakkında tekliflerde bulunduğunu kaydederek, ABD’nin şu an birinci görüşmeleri yaptığını ve plan oluşturma sürecinde olduğunu belirtti.

ABD’li mevkidaşı Marco Rubio, Trump’ın Ukrayna ve Rusya Özel Temsilcisi Keith Kellogg, Ukrayna Devlet Başkanlığı Ofisi Lideri Andriy Yermak ve Ukrayna Savunma Bakanı Rüstem Umerov ile Almanya’daki temaslarına değinen Fidan, şu an planın oluşturulma basamağında olduğu izlenimini edindiğini belirtti.

‘TÜRKİYE’NİN MASADA OLMASI GEREKTİĞİNİ SÖYLEMİYORLAR’

Bakan Fidan, Avrupalıların Ukrayna sorununda masada olmama ihtimaline ait, “Avrupalı dostlarımızın tasalarını nitekim anlıyoruz. Dürüst olmak gerekirse haklı olduklarını düşünüyorum” dedi. Süreçte Avrupalılara da danışılması gerektiği bildirisini veren Fidan, Türkiye üzere onların da sürecin modülü olması gerektiğini lisana getirdi.

Fidan, Avrupalılardan ise, bazen “aynı olgun davranışın” görülmediğini vurgulayarak, ” (Avrupalılar) Onların masada olma hakkını tanıyoruz. Lakin birçok vakit Türkiye’nin de masada olması gerektiğini söylemeyi ihmal ediyorlar. (Savaş) Zira bizim yakın etrafımızda oluyor. Bunun haricinde her iki tarafla da yakın bağlarımız var ve Türkiye pek çok aktörden daha fazlasını sunabilir” diye konuştu.

‘BAZI ACI SEÇİMLER YAPMAK ZORUNDAYIZ’

“İdeal bir dünyada Ukrayna’nın toprak bütünlüğünün korunduğunu görmek isteriz. Lakin şu an savaş devrindeyiz; ve ne yazık ki bu savaşın sonucunda kimi seçimler; kimi acı seçimler yapmak zorundayız” diyen Fidan, şu anda bunların masada olduğuna işaret etti.

Fidan, bütün tarafların “ateşkes için önceliğin ne olması gerektiğini” sorguladığına değinerek, iki tarafın da farklı gayeleri ve kaygıları olduğunu, ABD arabuluculuğunun tarafları bir orta yolda buluşturmaya kâfi olup olmayacağının sorgulandığını söyledi.

‘PKK’DAN KURTULMAMIZ GEREKİYOR’

ABD’li mevkidaşı Rubio ile Suriye’deki durumu da ele aldıklarını belirten Fidan, ABD’li yetkililerin bugün kendi siyasetlerini formüle ettiğini düşündüğünü ve ayrıntılı görüşmeler için vakte gereksinim olduğunu söyledi. Fidan, “Hem Suriye ve Türkiye’nin hem de Irak ve Kürtlerin çıkarları için PKK’dan kurtulmamız gerekiyor” dedi ve şöyle devam etti:

“Sadece Türkiye’yi gaye almıyorlar. İran’ı gaye alıyorlar, Irak’ı gaye alıyorlar, Suriye’yi gaye alıyorlar. Bu nedenle, bu virüsten daima birlikte kurtulmanın vaktinin geldiğini düşünüyorum.”

IŞİD’LE MÜCADELE

IŞİD’in tekrar ortaya çıkmamasının sağlanması konusunda bölge ülkelerinin terör problemini ele almak için sorunu sahiplenerek bir platform kurmasının ehemmiyetine değinen Fidan, Türkiye’nin bu türlü bir platform kurulması konusundaki teklifini hatırlattı. Fidan, bu konuda istihbarat konusunun değerine atıfta bulunarak, yapılandırılmış bir sisteme muhtaçlığın olduğunu ve bunun yalnızca IŞİD sıkıntısında değil, hudut güvenliği konusunda çalışmak için de âlâ bir başlangıç olacağını aktardı.

“Terör meselesini çözmek” hedefiyle bölgeye yapılan müdahalelerin öteki meselelere da neden olduğuna dikkati çeken Fidan, bunların yaşanmaması için bölgesel sahiplenmenin ehemmiyetini vurguladı.

GAZZE’DE ATEŞKES

Bölgedeki gelişmelerin İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun Gazze’deki ateşkesi sürdürmeye niyetli olmadığını gösterdiği değerlendirmesini yapan Fidan, “Tüm rehineleri alır almaz, (Netanyahu’nun) niyeti maalesef savaşı yine başlatmak. Zira Amerikalılar dışında onu durduracak ne bir baskı ne de öteki bir güç var” dedi.

Fidan, ABD Başkanı Trump ve yönetiminin Gazze’de bir öbür soykırımı tedbire vazifesinin olması gerektiğini vurgulayarak, aksi durumda Trump’ın seçim kampanyası sırasında lisana getirdiği savaşları durduracağı istikametindeki iletilerinin boşa gideceğinin altını çizdi. Her iki tarafın müzakerecilerinin de ateşkes mutabakatının ikinci basamağına geçilmesi için gerekli detayları çözmesini umduğunu kaydeden Fidan, “Önümüzdeki iki hafta, ikinci evreye geçilmesi açısından büyük ehemmiyet taşımakta” diye konuştu.

(ANADOLU AJANSI)