İstanbul Atlas Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Lisan ve Konuşma Terapisi Kısım Lideri Dr. Öğretim Üyesi Merve Savaş, 18 Şubat Asperger Farkındalık Günü hasebiyle yaptığı açıklamada, Asperger Sendromlu bireylerin lisan ve konuşma alanında yaşadığı sıkıntılar ve bunların giderilmesine ait değerlendirmede bulundu.
‘ASPERGER SENDROMLU BİREYLERİN LİSAN GELİŞİMİ AKRANLARINA KIYASLA FARKLI OLABİLİR’
Asperger Sendromunun Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) kapsamında yer alan nörogelişimsel bir bozukluk olup, bireylerin toplumsal etkileşim, lisan kullanımı ve bağlantı hünerlerinde bariz etkilenimlere yol açtığını kaydeden Savaş, “Dil ve konuşma terapistleri (DKT), Asperger Sendromlu bireylerin irtibat maharetlerini geliştirme sürecinde kritik bir rol üstlenmektedir. Bu bağlamda, kıymetlendirme, tanılama, terapi süreçleri ve ferdi lisan gelişimi değerli çalışma alanları olarak öne çıkmaktadır” diye konuştu.
Asperger Sendromlu bireylerin lisan gelişiminin, tipik gelişim gösteren akranlarına kıyasla farklılıklar gösterdiğini kaydeden Savaş, “Temel lisan hünerleri ekseriyetle korunmuş olmakla birlikte, pragmatik (sosyal) lisan hünerlerinde besbelli farklılıklar mevcuttur. Bu bireyler, sözel olmayan bağlantı ögelerini (jestler, mimikler, tonlama) yorumlamakta zahmet çekebilmekte ve karşılıklı konuşmalarda mevzu dışına çıkma, konuşmayı sürdürme ve uygun halde sonlandırma üzere marifetlerde eksiklikler gösterebilmektedir. Bu bağlamda, lisan ve konuşma terapistleri, Asperger Sendromlu bireylerin lisan hünerlerinin geliştirilmesine birincil dereceden kıymetli roller üstlenmektedir” dedi.
‘İLETİŞİM MAHARETLERİ ÇEŞİTLİ USULLERLE DEĞERLENDİRİLİYOR’
Dr. Öğretim Üyesi Merve Savaş, lisan ve konuşma terapistlerinin, Asperger Sendromlu bireylerin irtibat maharetlerini kıymetlendirmek hedefiyle çeşitli testler ve müşahede metotlarından yararlandığnı söyledi. Savaş, “Standart lisan kıymetlendirme testleri, bireyin dilbilgisel, anlamsal ve fonolojik hünerlerini ölçerken, pragmatik lisan kıymetlendirme ölçekleri toplumsal irtibat maharetlerini tahlil etmeye yöneliktir. Kıymetlendirme sürecinde, bireyin ailesi, öğretmenleri ve bireyin kendisiyle gerçekleştirilen görüşmeler kıymetli bir yer tutmaktadır. Bu süreç, bireyin irtibat becerilerindeki güçlü ve zayıf istikametlerin belirlenmesine ve buna uygun bir terapi planı oluşturulmasına imkan sağlamaktadır” sözlerini kullandı.
‘DİL VE KONUŞMA TERAPİSİ, FERDİ GEREKSİNİMLERE NAZARAN ŞEKİLLENDİRİLİYOR’
Asperger Sendromlu bireyler için uygulanan lisan ve konuşma terapisinin, kişisel gereksinimler doğrultusunda şekillendirildiğini kaydeden Savaş, “Pragmatik lisan hünerlerinin geliştirilmesi emeliyle uygulamalı toplumsal marifet eğitimleri, küme terapileri ve rol oynama teknikleri kullanılmaktadır. Ayrıyeten, bireyin sözel olmayan ipuçlarını anlamasını desteklemek gayesiyle görsel takviyeler, hikâyeleştirme metotları ve teknoloji tabanlı uygulamalar (örneğin, interaktif kıssalar ve görüntü modelleme) terapinin kıymetli bileşenleri ortasında yer almaktadır” dedi.
Terapi sürecinde kimi marifetlerin kazandırılmasının da hedeflendiğini söyleyen Savaş, “Terapi sürecinde, bireyin konuşma esnasında diğerlerinin hislerini anlaması, göz teması kurması, konuşmayı uygun formda başlatması ve sürdürebilmesi üzere marifetleri kazanması hedeflenmektedir. Bunun yanı sıra Asperger Sendromlu bireylerde sıklıkla gözlemlenen katı niyet kalıplarını esnetmeye yönelik müdahaleler de terapi sürecinin ayrılmaz bir parçasıdır” diye konuştu.
‘KRİTİK BİR FONKSİYONLARI VAR’
Dr. Öğretim Üyesi Merve Savaş, lisan ve konuşma terapistlerinin Asperger Sendromlu bireylerin lisan ve irtibat hünerlerini geliştirmede kritik bir fonksiyon üstlendiğini belirterek kelamlarını şöyle tamamladı:
“Erken tanılama ve uygun terapi yaklaşımlarının benimsenmesi, bireylerin toplumsal etkileşim hünerlerinin artırılmasını ve günlük hayatta daha bağımsız bir formda işlev göstermelerini mümkün kılmaktadır. Terapiler Asperger Sendromlu bireylerin ve bireylerin ebeveynlerinin ömür kalitesini artırmak açısından kritik rol oynamaktadır. Bu nedenle, multidisipliner bir yaklaşım çerçevesinde DKT’lerin katkıları büyük önem taşımaktadır.”
(DEMİRÖREN HABER AJANSI)
