Araştırma: Gazze’deki ölü sayısı açıklanandan yüzde 41 daha fazla olabilir
İsrail’in Gazze Şeridi’ne yönelik ataklarında yaşanan can kayıplarına ait bir araştırma, meyyit sayısının Gazze’deki sıhhat yetkililerinin açıkladığından yüzde 41 daha yüksek olabileceğini ortaya koydu. The Lancet mecmuasında yayınlanan hakemli istatistik tahlili, Londra Hijyen ve Tropik Tıp Okulu, Yale Üniversitesi ve öteki kurumlardan akademisyenler tarafından gerçekleştirildi. ‘Yakalama-yeniden yakalama’ ismi verilen bir istatistik prosedürü kullanılarak yapılan tahlilde, İsrail’in Gazze Şeridi’ne Ekim 2023 ve Haziran 2024’ün sonu ortasında düzenlediği hava akınlarının yol açtığı can kayıpları ele alındı.
Reuters haber ajansının aktardığına nazaran, araştırmacılar, kelam konusu dokuz aylık periyotta travmatik yaralanma kaynaklı 64 bin 260 mevtin yaşandığını ortaya koydu. Bu, Filistin Sıhhat Bakanlığı’nın açıkladığı resmi meyyit sayısından yaklaşık yüzde 41 daha fazlaydı. Araştırmaya nazaran, hayatını kaybedenlerin yüzde 59,1’i bayanlar, çocuklar ve 65 yaşın üzerindeki bireylerdi. Filistinli sıhhat yetkililerinin yaptığı son açıklamaya nazaran, İsrail’in 7 Ekim 2023’ten bu yana Gazze Şeridi’ne düzenlediği hücumlarda yaklaşık 17 bin 841’i çocuk, 12 bin 298’i bayan olmak üzere 46 bin 6 Filistinli ömrünü yitirdi, 109 bin 378 kişi yaralandı.
ARAŞTIRMA NASIL YAPILDI?
The Lancet’te yayınlanan araştırmada, Sıhhat Bakanlığı’nın elektronik vefat kayıtları ile ilgili kapasitesinin muteber olduğunun daha evvel anlaşıldığı, fakat kelam konusu kapasitenin, hastanelere ve başka sıhhat tesislerine ataklar ve dijital bağlantıdaki kesintilerin de dahil olduğu İsrail akınları sebebiyle berbata gittiği müşahedesine yer verildi.
Gazze Şeridi’nden basına yansıyan haber ve raporlarda da İsrail’in akınlarında hayatını kaybedenlerin değerli bir kısmının enkaz altında kaldığı, münasebetiyle açıklanan can kayıplarına bu bireylerin dahil edilmediği söz edilirken, araştırmacılar bu çeşit boşlukları da doldurmak ismine Kosova ve Sudan üzere diğer çatışma bölgelerindeki meyyit sayıları değerlendirilirken kullanılan bir sistemden yararlandı.
En az iki bağımsız kaynaktan yararlanan araştırmacılar, öldürülen bireylere ait birden fazla listede yer alanlar olup olmadığına baktı. Listeler ortasında daha az örtüşme olması ise kayıtlara geçmemiş olan daha fazla vefat olduğu sonucunu beraberinde getirdi. Bu bilgi ise daha sonra yaşanan toplam can kaybını hesaplamak için kullanılabiliyordu. Araştırmacılar, Gazze’deki vefatları hesaplamak için bakanlığın açıkladığı resmi sayıları, bakanlığın Gazze içinde ve dışında yaşayan Filistinlilere dağıttığı, bu şahıslara Filistinlilerin kimlik numarası, ismi, öldüğü yaşı, cinsiyeti, mevt yeri ve haberin kaynağı üzere soruların sorulduğu çevrimiçi anket ve toplumsal medyadaki vefat ilanlarından yararlandı.
Araştırmanın başyazarı Zeina Jamaluddine, Reuters haber ajansına yaptığı açıklamada, “Araştırmamız çarpıcı bir gerçeği ortaya koydu: Gazze’de travmatik yaralanma kaynaklı ölümlerin gerçek boyutu rapor edilenden daha yüksek” sözlerini kullandı.
(REUTERS)
