Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, dün başşehir Moskova’da düzenlediği basın toplantısında, Rus diplomasisinin 2024 yılındaki faaliyetlerini kıymetlendirdi. Lavrov, Heyet Tahrir Şam (HTŞ) öncülüğündeki cihatçı kümelerin başşehir Şam’ın denetimini ele geçirdiği ve Beşar Esad idaresinin yıkıldığı Suriye’ye ait değerlendirmesinde, Suriye’deki durumun güzelleştirilmesi tarafındaki teşebbüslerde faydalı olmak istediklerini belirterek, “Orta Doğu’dan ayrılmıyoruz. Suriye’de birtakım olaylar yaşandı. Bunun nedeni de 10 yıl içinde siyasi sürecin frenlenmesi. Bir şey değiştirmeme isteği vardı” diye konuştu.
Anadolu Ajansı’nın aktardığına göre, Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov, bunun doğru olmadığını ve eski Suriye idaresine Anayasa Komitesi’nin tekrar çalışmalarını başlatmasını teşvik ettiklerini anlatarak, “Şam idaresi, komitenin çalışmasını ve kimi mutabakatlara varmasını pek istemedi. İktidar paylaşımı konusunda mutabakat sağlanabilirdi. Terörist olmayan muhalif güçlerle iktidarın paylaşımın yapılmasını istemediler. Siyasi süreçte yavaşlama yaşandı. Bununla birlikte toplumsal meseleler yaşanmaya başladı ve durum berbatlaştı. ABD’nin yaptırımları Suriye’nin iktisadını boğdu” sözlerini kullandı.
‘SURİYE’DEKİ KÜRTLERE “ŞAM İLE KÖPRÜ” TEKLİFİ YAPILDI’
ABD’nin Suriye’nin doğusundaki toprakları işgal ettiğini söyleyen Lavrov, “Bu bölgede petrol yatakları bulunuyor. Bu bölgede elde edilen kaynaklar, Suriye’nin kuzey doğusundaki ayrılıkçı ögeleri desteklemek için kullanılıyor” dedi. Lavrov, Suriye’deki Kürtlere ‘Şam ile köprü kurulması’ konusunda teklif yaptıklarını hatırlatarak, şunları kaydetti:
“Onlar bunu istemedi. Onlar, orada Amerikalıların olacağını ve yarı devlet kuracağını söylüyordu. Onlara şunu daima anlatmaya çalıştık: Türkiye ve Irak, Kürt devletinin kurulmasına müsaade vermeyecek. Kürtlerin haklarının Suriye, Irak, İran ve Türkiye’de istişare edilmesinden ve korunmasından yana yaklaşım sergiledik. Bir taraftan Şam, öteki yandan Kürtler müzakere etmek istemiyordu.”
Suriye’ye dair oluşturulan platformlar ortasında da etkileşimin zayıf olduğuna işaret eden Lavorv, “Böylece boşluk oluştu ve patlama yaşandı. Gerçekleri kabul etmek lazım” dedi.
‘TÜRK VE KÖRFEZ ÜLKELERİNDEN MESLEKTAŞLARLA GÖRÜŞTÜM’
Rusya’nın Şam Büyükelçiliği’nin faaliyetleri ve Suriye’nin yeni idaresi ile temasları sürdürdüğünü dile getiren Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, “Suriye’deki durumun uygunlaştırılması tarafındaki teşebbüslerde faydalı olmak istiyoruz. Bunun için Suriye’deki tüm siyasi, etnik, dini güçler ve tüm dış güçlerin iştirakiyle kapsamlı diyaloğa gereksinim var. Türk ve Körfez ülkelerinden meslektaşlarla görüştüm. Onlar, bu sürece Rusya, Çin, İran’ın dahil edilmesinden yana. Buna açığız” değerlendirmesinde bulundu.
Lavrov, Astana Formatı’nın bu bahiste rol oynayabileceğini belirterek, “Eğer birileri, Suriye topraklarında rakipleriyle hesaplaşma yerine sahiden sürdürülebilir sonuca odaklı süreci başlatmak istiyorsa, bunu görüşmeye hazırız” tabirini kullandı.
‘BMGK’DEKİ 15 KOLTUKTAN 6’SININ BATI’YA İLİŞKİN OLMASI HAKİKAT DEĞİL’
Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu’nun (BMGK) yapısını da kıymetlendiren Lavrov, “BMGK’nin ıslahat edilmesi gerekli. Zira global iktisat, finans, siyaset ve askeri alanlarda özel sorumluluk taşıyan ülkeler BMGK’de temsil edilmiyor” tespitinde bulundu. Rusya Dışişleri Bakanı, Hindistan ile Brezilya’nın tüm kriterlere nazaran BMGK’de temsil edilmeyi hak ettiğini lisana getirerek, “BMGK’deki 15 koltuktan 6’sı Batı’ya ilişkin. Bu yanlışsız değil. Kâfi artık. Gelişmekte olan ülke sayısının artırılması gerekiyor” diye konuştu.
PUTİN-TRUMP GÖRÜŞMESİ KONUSUNDA ‘HENÜZ TALEP YOK’
ABD başkanı seçilen Donald Trump’ın, Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ile görüşmeye hazır olduğu ve bunun için hazırlıkların yapıldığı tarafındaki açıklamasını kıymetlendiren Lavrov, Putin’in görüşmeye hazır olduğunu tekraren lisana getirdiğini, bu mevzuda şimdi bir talep olmadığını ve somut inisiyatifleri beklediklerini kaydetti.
Lavrov, Trump’ın misyona başladıktan sonra Ukrayna konusundaki yaklaşımını netleştirmesini beklediklerini, ABD’de Joe Biden idaresinin, başkanlık misyonunu devralmaya hazırlanan Donald Trump için ‘kötü miras’ bırakmaya çalıştığını söyledi.
DÜŞEN UÇAK KONUSUNDA ‘GERGİNLİK YARATMAYA GEREK YOK’
25 Aralık’ta Rus hava alanında açılan ateşle hasar görmesi sonucu Kazakistan’da Azerbaycan Hava Yolları’na (AZAL) ilişkin yolcu uçağının düşmesi konusuna da değinen Lavrov, uçağın kara kutularının çözülmesi için Brezilya’ya gönderildiğini hatırlattı.
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, “Soruşturma kapsamında Brezilya’da özel bir toplantı yapıldı. Kara kutular açıldı ve içeriği gereğince değişik bilgi sağladı. Bu içerik, kapsamlı soruşturmanın yapılması gerektiğini gösteriyor. Kara kutuların büyük ölçüde doğrulamadığı bilgileri kullanarak medyada gerginlik yaratmaya gerek yok” diye konuştu.
‘ERMENİSTAN’IN İKİ BİRLİĞE BİRDEN ÜYE OLMASI MÜMKÜN DEĞİL’
‘Ermenistan’ın Batı ile yakınlaşmasının, bölgedeki güvenliği etkileyip etkilemeyeceği’ istikametindeki soruyu da yanıtlayan Sergey Lavrov, şöyle konuştu: “Ermenistan’ın Batı ve AB ülkeleri ile temaslarını sürdürmesinde berbat bir şey görmüyorum. Lakin topraklarımız, geleneklerimiz ve sömürgeci olmayan tarih anlayışımızdan uzak olan ülkeler, AB misyonunun Sünik bölgesinde güvenliği sağlayacağı tarafında açıklama yapıyor. Ben bunu pek anlamıyorum. Rusya, Azerbaycan, Türkiye, İran, bölge ülkelerinin komşu ülkelerle problemlerini çözmesi gerektiğini söylüyor. Bu noktaya kaçınılmaz olarak geleceğiz.”
Ermenistan’ın hem Avrasya Ekonomik Birliği’ne (AEB) hem de AB’ne üyeliğinin mümkün olmadığını lisana getiren Rusya Dışişleri Bakanı, “Çünkü bunlar, iki farklı özgür ticaret ve iki farklı gümrük alanı. Bunlar birbiriyle uyuşmuyor” sözlerini kullandı.
Lavrov, Ermenistan ile ABD’nin stratejik iştirak muahedesi imzalamasına ait ise bunun, iki ülkenin hâkim kararı olduğunu söyledi. Ermenistan’ın üye olduğu Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü (KGAÖ) toplantılarına katılmadığına dikkati çeken Lavrov, Erivan ile resmi düzeydeki bağlantıların kolay olmadığını belirtti. Bakan Lavrov, Ermenistan Dışişleri Bakanı Ararat Mirzoyan’ın yakında Moskova’ya ziyaret gerçekleştireceğini belirtti.
PEZEŞKİYAN, 17 OCAK’TA RUSYA’YI ZİYARET EDECEK
3+3 Güney Kafkasya Bölgesel İşbirliği Platformu’nu da değerlendiren Rusya Dışişleri Bakanı, Gürcistan’a bu platformda yer ayrıldığına dikkati çekerek, “Gürcistan, ayrılan koltuğa şimdi oturmadı. Fakat bölgenin meselelerini tartışmak için bir ortaya geldiğimiz masadaki bu koltuk, Gürcistan için her vakit erişilebilir konumda” diye konuştu.
Lavrov, İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan’ın 17 Ocak’ta Rusya’ya gerçekleştireceği ziyaret esnasında Rusya ile İran ortasında kapsamlı stratejik iştirak mutabakatının imzalanacağını lisana getirdi. Bu mutabakatın ikili bağları çeşitli alanlarda güçlendirmeyi öngördüğünü kaydeden Lavrov, öbür ülkelere karşı olmadığını söyledi.
Lavrov, NATO’nun Avrasya’ya yönelik yaklaşımını kıymetlendirerek, “NATO, Avrasya’nın Avrupa Atlantik güvenlik yapısının modülü olmasını istiyor. Bu, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı’nın (AGİT) 1999’da ortaya koyduğu güvenliğin bölünmezliği ilkesiyle uyuşmuyor” dedi.
(ANADOLU AJANSI)
