Yunanistan’ın turistik Santorini Adası’nın kuzeydoğusunda arka arda sarsıntılar yaşanırken Afet ve Acil Durum İdaresi Başkanlığı (AFAD), 28 Ocak’tan bu yana Ege Denizi’nde meydana gelen sarsıntı sayısının 600’ü aştığını duyurdu.
Depremlerin tektonik temelli mi yoksa volkanik hareketten kaynaklı mı olduğuna ait net bir açıklama yapılmazken, Jeoloji Mühendisleri Odası İzmir Şube Başkanı Koray Çetin Önalan, her iki senaryonun Ege bölgesi’nin kıyı vilayetleri başta olmak üzere Türkiye için önemli sonuçlar doğuracağını belirtti.
‘SONUÇLARI OLACAKTIR’
Depremlerin Santorini Adası’nın kuzeydoğusunda ağırlaştığını belirten Önalan, “Deprem fırtınalarından bizim beklediğimiz, bu sarsıntıların küçülerek devam etmesi ve bir müddet sonra durması. Birinci başlarda bunu bekledik. Lakin dördüncü güne giriyoruz. Ne yazık ki devam ediyor. Bunun iki kaynağı olabilir. Birisi, Santorini Adası’nın kuzeydoğusunda faal bir fay sınırı var. Bu fay sınırından kaynaklanabilir. İkincisi… Santorini Adası’nın civarındaki volkanik aktivitelerden kaynaklanabilir. Mevcut durumda hala bunun zelzele fırtınası olduğunu ve tektonizmadan kaynaklandığını düşünüyoruz. Yunanistan’daki sismologlar da bunun tektonizma kaynaklı olduğunu söylüyor. Türkiye’deki bilim adamlarının bir kısmı bunun volkanik aktivite olduğunu söylüyor. Her ikisinin Türkiye açısından sonuçları olacaktır” dedi.
‘CİDDİ BİR TSUNAMİYLE KARŞI KARŞIYA KALABİLİRİZ’
“Biz umuyoruz ki bu bir zelzele fırtınası olsun, olağan gelişi sonucunda birkaç gün sürsün ve bitsin” diyen Önalan, şu tabirleri kullandı:
“Ancak her iki durumu da düşündüğümüzde şayet bu tektonizma kaynaklı olup oradaki 1600’lü yıllarda gerçekleşmiş 7.8 büyüklüğündeki bir sarsıntıya yol açarsa… Senaryonun biri bu. Bu türlü bir durumda kıyı bölgelerimiz çok önemli ezalar yaşar. Önemli bir tsunamiyle karşı karşıya kalabiliriz. Kıyılarda alüvyon üzerinde yerleşen yapılarda önemli hasarlar olabilir. Tsunami tehlikesi deyip geçmeyelim. Burada oluşacak dalgalar, Ege Bölgesi’nin kıyı şeridini sular altında bırakabilir. Türkiye’de kıyı kenar çizgileri daima ihlal edildi. Ne yazık ki bu türlü bir şey olursa kıyılarımızın istila edilmesinin, yapılaşmaya açılmasının sonuçlarını acı biçimde göreceğiz. İkinci senaryo… Santorini Adası’nın civarındaki volkan yahut volkanların harekete geçmesi. Bunun çok daha önemli ve bölgesel sonuçları olabilir. Yalnızca Ege Bölgesi’ni değil, Türkiye’nin çok büyük bir kısmını tesiri altına alacak volkanik aktiviteyle karşılaşılabilir. Zira bu volkanik aktivite sonucunda atmosfere çok önemli ölçüde gaz ve uçucu materyal püskürecek. Bunların, orta ve uzun vadede iklim değişikliklerine kadar gidecek sonuçları olabilir. Bu, bütün hayatı felç edecek bir durum olabilir. Hasebiyle iki senaryonun da hem Ege Bölgesi hem Türkiye için çok önemli sonuçları olabilir.”
‘BU VOLKANIN ETKİNLİĞİNİN BİR KANITI’
Bölgedeki volkanların etkinliğini sürdürdüğünü hatırlatan Önalan, “Santorini’nin volkanı 3 bin 600 yıl evvel püskürdü en son. 10 bin yıl içerisinde en az bir kere püskürmüş volkanlara faal volkan diyoruz. 3 bin 600 yıl evvel püskürmüş bir volkan var ise biz bu volkanın aktivitesini konuşmak zorundayız. Ada yayı içerisinde Ege Bölgesinde bırakın 3 bin 600 yıl önceyi, 19’uncu yüzyılda püskürmüş volkanlar var. Bu, bu volkanın etkinliğinin ispatı. Biz her an bu bölgede Santorini ya da diğer bir volkandın harekete geçebileceğini düşünmek ve bunu göz önüne almak zorundayız. Türkiye’deki volkanlara bugüne kadar daima sönmüş volkan dedik. Türkiye’de sönmüş volkan yok. Türkiye’deki volkanların birçok son 10 bin yılda zati püskürdü ve hareket haline geçti” diye konuştu.
‘TUZLA FAYI’NIN İZMİR’E TESİRİNİ DÜŞÜNMEK BİLE İSTEMİYORUZ’
“Eğer metropolitan alanı baz alırsak İzmir içerisinde 17 tane canlı fay var” diyen Önalan, şöyle devam etti:
“Ama 100 kilometre yarıçaplı bir daire içine alırsak bu fayların sayısı neredeyse 100’e ulaşıyor. Tuzla Fayı’nı örnek vereyim. İzmir’i güneyden başlayıp kuzeye kadar kateden Tuzla Fayı’nın artık dönemini doldurduğunu, sarsıntı üretme potansiyelinin olduğunu ve her an bu türlü bir zelzelenin gerçekleşebileceğini söyleyen bilim insanları var. Hasebiyle 7 büyüklüğünde sarsıntı üretebilecek Tuzla Fayı’nın İzmir’e tesirini düşünmek bile istemiyoruz. İzmir’de çarpık bir kentleşme ve çok nüfus var. Bu kent, çok plansız bir biçimde her yere yerleşmiş. Ovaları, kıyıları işgal etmişiz. Lakin sarsıntıda en çok ziyanı ovalar ve kıyılar görüyor. Bu türlü bir riskin altındaki İzmir’de hala İnciraltı’nın imara açmak için uğraşanlar var. Demek ki bugüne kadar ne 6 Şubat’tan ne 17 Ağustos’tan ne Erzincan’dan ders çıkarmamışız. Sarsıntı Türkiye’nin prestij meselesidir. Biz 6 Şubat sarsıntısında yalnızca 55 bin insanımızı kaybetmedik. Türkiye çok önemli prestij kaybetti. İzmir’i, İstanbul’u etkileyecek bir zelzelede ülke olarak prestijimizi ve geleceğimizi kaybederiz. Afetler ve sarsıntı, Türkiye’nin beka problemidir. Prestij, yapılarla, uçaklarla olmuyor. Siz insanlarınızı ne kadar inançlı yaşatıyorsanız, insanlara ne kadar inançlı bir hayat sağlıyorsanız prestijiniz o kadar yüksekti.”
‘NASIL SONUÇLAR DOĞURACAĞINI BİLEMİYORUZ’
Önalan, Ege Denizi’ndeki hareketliliğin bölgedeki öteki fayları harekete geçirip geçirmeyeceği konusunda ise şunları söyledi:
“Şu an için onu söylemek mümkün değil. Lakin yeraltı kaotik bir yapı. Bu kaotik yapının neye evrileceğini, nasıl sonuçlar doğuracağını bilemiyoruz. Yarın öbür gün bu sarsıntılar devam ederken Ege Bölgesi’nin rastgele bir yerinde bundan bağımsız bir zelzele de gerçekleşebilir. Buna bağlı olarak etraftaki faylar tetiklenerek diğer zelzelelere de yol açabilir. Bize ‘Deprem ne vakit olacak’ sorusunun sorulması anlamsız. Sarsıntı ne vakit olacak sorusunun yerine bizim sormamız gereken soru şu: Bu sarsıntı bir gün kesinlikle olacak. Bu zelzele olduğunda ben neredeyim ya da bizi yönetenler ‘benim insanımın can ve mal güvenliği var mı’ diye sorulmalı. Zira bu faylar kırılacak. Bizim aklımızı başımıza toplamamız lazım. Allah korusun diyerek bir yere varamıyoruz. Yalnızca dua etmekle bu iş olmuyor. Fakat ne kadar dua ederseniz edin tabiatın kendi dinamikleri var ve o dinamikler kendi içerisinde yürüyor. Biz, aklımızı ve bilimi kullanmadığımız için işimiz de yalnızca duaya kalıyor.”
(ANKA HABER AJANSI)
