İsrail ve Hamas ortasında Gazze’de ateşkes sağlanması ve rehine takası yapılması için ABD, Mısır ve Katar’ın arabuluculuğunda devam eden dolaylı müzakerelerden ‘anlaşmanın yakın olduğu’ tarafındaki açıklama ve haberlere rağmen şimdi muahede haberi gelmiş değil. ABD’nin The Associated Press (AP) haber ajansı, Katar’ın başşehri Doha’daki müzakerelerde masada olan mutabakat taslağının ayrıntılarına ait haberinde, kelam konusu muahedenin yürürlüğe girmesi halinde Gazze’deki çatışmaların 42 gün boyunca duracağını, bu esnada onlarca İsrailli rehine ile yüzlerce Filistinli tutuklunun salıverileceğini yazdı.
Habere nazaran, mutabakatın birinci basamağında, İsrail askerlerinin Gazze Şeridi’nin ‘uç noktalarına’ çekilmesi ve Filistinlilerin de İsrail’in hücumları hasebiyle terk etmek zorunda kaldıkları konutlarına dönmesi bekleniyor. AP’ye nazaran, asıl sorun, ateşkesin birinci basamağın sonrasında da devam edip etmeyeceği. Buna nazaran, bu sorunun cevabı, birkaç hafta içinde başlaması beklenen müzakerelerden çıkacak sonuca bağlı. Kelam konusu görüşmelerde, arabulucu ülkeler ile İsrail ve Hamas’ın Gazze Şeridi’nin nasıl yönetileceği konusunu ele alması bekleniyor. İsrail ise Hamas’ın büsbütün bertaraf edilmesi gerektiğini savunuyor.
42 GÜNÜN AKABİNDE NE OLACAK?
AP’ye nazaran, ateşkesin devam edeceği 42 günün akabinde İsrail, tüm rehineler hür bırakılmamış olmasına rağmen Gazze Şeridi’ne yönelik taarruzlarına yine başlayabilir.
Ajansa konuşan iki yetkili, Hamas’ın ateşkes mutabakatı taslağını kabul ettiğini bildirdi. İsrailli yetkililer ise ayrıntılar üzerinde çalışmaların sürdüğünü, bunun mutabakattaki kimi kaidelerin değişebileceği, hatta tüm mutabakatın ‘suya düşebileceği’ manasına geldiğini belirtti.
HAMAS, BİRİNCİ EVREDE 33 REHİNEYİ ÖZGÜR BIRAKACAK
Ajansın gördüğünü tabir ettiği mutabakat taslağına nazaran, muahedenin birinci basamağında, İsrail’deki hapishanelerde tutulan yüzlerce Filistinlinin özgür bırakılması karşılığında Hamas, 33 rehineyi salıverecek. Bu basamağın sonunda, hayattaki tüm bayan, çocuk ve yaşlıların hür bırakılmış olması gerekecek. Halihazırda Gazze’de 100 kadar rehine olduğu düşünülürken, bu bireylerin kimilerinin sivil, kimilerinin asker olduğu biliniyor. İsrail ordusu, rehinelerin en az üçte birinin artık hayatta olmadığını varsayım ediyor.
Anlaşma taslağına nazaran, Hamas’ın ateşkesin birinci günü üç rehineyi özgür bırakması gerekecek, yedinci günde ise dört rehineyi daha özgür bırakması istenecek. Bunun akabinde Hamas, haftalık olarak rehineleri hür bırakmaya devam edecek.
HANGİ SAFHADA NE OLACAK?
Doha’da masada olan taslak, üç evreli bir muahedeyi öngörüyor. Buna nazaran, Hamas, birinci etapta ortalarında bayan sivil ve askerler, çocuklar ve 50 yaşın üzerindeki siviller olmak üzere 33 rehineyi hür bırakacak. İsrail, hür bırakılan her bir sivil rehine karşılığında 30 Filistinliyi, her bir bayan asker için ise 50 Filistinliyi salıverecek. Birinci basamakta, İsrail güçlerinin Gazze Şeridi’nin içinde yerleşim olan alanlarda bölgenin ‘uç noktalarına’ çekilmesi beklenecek. Bu süreçte ayrıyeten İsrail’in hücumları sebebiyle zorla yerinden edilen Filistinliler de konutlarına dönecek ve bölgeye daha fazla insani yardım girişi sağlanacak.
Anlaşmanın ikinci basamağının da 42 gün sürmesi bekleniyor. Bu evrede ‘sürdürülebilir sükunet’ ilan edilecek. Hamas da bu 42 gün içinde sivil ve asker olmak üzere geriye kalan erkek rehineleri özgür bırakacak. Bu şahısların karşılığında salıverilecek Filistinli tutukluların sayısı ise şimdi müzakere edilmiş değil. Hamas, misal biçimde, İsrail güçlerinin Gazze Şeridi’nden büsbütün çekilmesi karşılığında kalan rehineleri hür bırakacak.
Anlaşmanın üçüncü ve son kademesinde ise hayatını kaybetmiş İsrailli rehineler ile Filistinli silahlı şahısların takası gündeme gelecek. Bu kademede ayrıyeten Gazze’nin yine inşa planı uygulanmaya başlayacak; Gazze’ye giriş-çıkışlar için hudut geçişleri de açılacak.
TAMPON BÖLGE OLUŞTURULACAK
Öte yandan, The Associated Press’e nazaran, hangi rehinelerin ve kaç Filistinlinin özgür bırakılacağı sorusu, karmaşık bir bahis olmayı sürdürüyor. Buna nazaran, özgür bırakılacağı belirtilen 33 rehinenin ortasında bayanlar, çocuklar ve 50 yaşın üzerindeki şahıslar var. Bu şahısların çabucak hepsinin siviller olduğu söz edilirken, mutabakat, Hamas’ın hayattaki tüm İsrailli bayan askerleri de salıvermesini öngörüyor. Hamas, evvel hayattaki rehineleri özgür bırakacak; şayet hayattaki rehinelerin sayısı 33’e ulaşmazsa, hayatını kaybedenlerin cansız vücutları de teslim edilecek. Öteki yandan, tüm rehineler de Hamas’ın elinde bulunmuyor. Hasebiyle, öbür Filistinli kümelerin ellerindeki rehineleri özgür bırakmasını sağlamanın da problematik bir süreç olabileceği değerlendirmesinde bulunuluyor.
Anlaşma hayata geçerse, İsrail güçleri de birinci etapta, İsrail hududunda, Gazze içindeki yaklaşık 1 kilometrelik bir tampon bölgeye çekilecek. Bunun yerinden edilmiş Filistinlilerin Gazze Şeridi’nin kuzeyi dahil meskenlerine dönebilmesini sağlaması amaçlanıyor. AP’nin gördüğü taslak metin, İsrail güçlerinin Gazze’nin kuzeyi ile güneyi ortasındaki Netzarim Koridoru’ndan da muahedenin 22’nci günü prestijiyle büsbütün çekilmesini öngörüyor. Birinci etapta, İsrail güçlerinin Refah Hudut Kapısı da dahil olmak üzere Gazze-Mısır ortasındaki Philadelphi Koridoru’nun denetimini elinde bulundurmayı sürdürmesi öngörülüyor.
(DIŞ HABERLER SERVİSİ)
