Arap basınında geçen hafta: ‘Trump’ın sürgün planından vazgeçme şartları ağır olabilir’
Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Donald Trump’ın Gazze’yle ilgili sürgün planı Arap medyasında ana gündem konusu olmaya devam ediyor. Trump’ın Gazze’den sürülecek Filistinlileri kabul etmesini istediği ülkelerden biri olan Ürdün’ün hükümdarı 2. Abdullah Bin Hüseyin ABD’yi ziyaret etti. Sırada Mısır Devlet Başkanı Abdülfettah El Sisi ziyareti var. Arap Birliği ise, 27 Şubat’ta Filistin ve Gazze gündemiyle toplanacak. Lakin bilhassa de Filistinliler bu doruklardan umudunu büsbütün kesmiş durumda.
Peki Arap ülkeleri ve bilhassa de Amerikan mali yardımlarına muhtaç olan Mısır ve Ürdün neden bu plana karşı çıkıyor. Trump’ın geri dönüşünden en fazla memnuniyet duyan Arap ülkesi Suudi Arabistan’ın da Trump’ın bu teklifine karşı tutumu dikkat çekiyor. Arap ülkelerinin bu husustaki halinin Filistin Davasına sahip çıkmaktan kaynaklanmadığı açıkça konuşuluyor.
Geçtiğimiz hafta Arap gazetelerinde Trump’ın Gazze’yi ‘Ortadoğu’nun Rivierası’na dönüştürme planının bir pazarlıktan ibaret olabileceği formundaki değerlendirmeler dikkat çekti. Birtakım müelliflere nazaran Trump’ın Netanyahu’ya asıl armağan etmek istediği yer Gazze değil, tersine İsrail için daha kıymetli olan Batı Şeria. Çünkü İsrail son periyotlarda Batı Şeria’daki askeri operasyonlarını önemli derecede arttırmış durumda.
Peki Trump, sürgün planını rafa kaldırmak için öteki neler isteyebilir? Bahisle ilgili Arap gazetelerinde çıkan kimi yorumlar şu halde:
Karikatür: Trump ve Netenyahu’nun Hayali – Usame Haccac / Kaynak: KudsEl Arabi Gazetesi ‘Asıl maksat Gazze mi Batı Şeria mı?’
ABD Başkanı Donald Trump’ın Gazze halkını topraklarından çıkarma önerisi önemli bir telaffuz mi, yoksa Batı Şeria’nın ilhakı ve Yahudileştirilmesinin tamamlanması üzere daha aziz ve büyük bir maksada ulaşmak için atılan bir ‘sis bombası’ mı?
Gerçekten bunu kastettiğini zannediyordum. Şayet bu gayesine ulaşırsa İsrail’e en yeterli hizmeti vermiş olacak. Ki kendi kanısına nazaran de, bu durum onun tarihe geçmesine neden olacak. Şayet bunu başaramazsa, -ki beklenen de budur- biz Araplar’a gelip şöyle diyecek: ‘Üzgünüm, sizin fikirlerinizi kabul ediyorum ve Filistinlileri hudut dışı etme teklifimi geri çekmeye hazırım. Lakin bunun karşılığında benim için bir ekip talepleri hayata geçirmenizi istiyorum. Birincisi, Gazze’deki direnişi büsbütün silahsızlandırmak, ikincisi, Hamas’ın üst seviye başkanlarının Gazze Şeridi’nin dışına sürgün edilmesi, üçüncüsü, Gazze Şeridi’nin idaresinin, Amerikan kontrolü altındaki bir memleketler arası yahut Arap bir idare tarafından devralınmasıdır. Dördüncüsü de, sürgün planının Gazze yerine Batı Şeria’da uygulanmasıdır. Zira Batı Şeria’yı İsrail’e ilhak etmeye karar verdik.’
İsrail’in en büyük amacının, İsraillilerin çoğunluğunun zihninde ve kalbinde var olduğu ve Knesset duvarlarında yer aldığı haliyle, Büyük İsrail haritasını hayata geçirmek olduğunu çok uygun biliyoruz. İsrail’in bu gayelerinin onlarca yıldır Siyonistlerin çekmecesinde durduğunu da biliyoruz. Bu plan saha şartlarına nazaran yavaş yavaş hayata geçirilmektedir. Münasebetiyle Gazze’den sonra Batı Şeria’nın en büyük kısmı da yıkıma uğruyor. Bunu Cenin’de ve Tulkarim’de görüyoruz. (İmadeddin Hüseyin / Mısır El Şuruk Gazetesi)
‘Sürgün planı bir pazarlıktan mı ibaret?’
Birçok kişi, Donald Trump’ın Hamas’ın tüm İsrailli rehineleri özgür bırakması için belirlediği son tarihi bekliyor. Ortadoğu’ya nasıl bir cehennem hazırladığını bilmek istedikleri için değil, yalnızca Trump’ın açıklamalarındaki mizahın ve ciddiyetin sonlarını bilmek istiyorlar. Trump’ın sahiden Filistinlileri Gazze’den çıkarmak için hazırladığı bir planı var mı, yoksa adam Hamas ve Arap dünyasıyla öbür hususlarda uzaktan pazarlık mı yapıyor ve taleplerini kabul edene kadar yerinden etme kartını mı kullanıyor?
Her halükarda, son günlerde açıkça görüldü ki, savaşa geri dönmek, Hamas’ı yok etmek ve muahedeyi durdurmak üzere telaffuzlar boş laftan ibarettir. Gerçekten, İsrail kabinesi, mutabakatın sürdürülmesinin gerekliliği konusunda ısrarcı oldu. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu da, Beyaz Saray’da ABD Başkanı ile varılan anlaşmaların bozulmasından kaygı ederek, bakanlarına boş gevezelik yapmamaları konusunda talimat verdi.’( Bilal El Talidi / Kuds El Arabi Gazetesi)
‘Trump’ın sürgün planından vazgeçme şartları’
Trump’ın şu ana kadar vizyonuna ve planına sıkı sıkıya bağlı kaldığı açık. Bu ortada bu plan, ne yeni ne de aciliyeti olan bir durum. Aksine, sağcı İsrailli ve Siyonist etraflarda, hatta evanjelikler ortasında bile dolaşımdaydı. Bu tehcir doktrini ve Filistin’in Filistinlilerden tahliyesi ile ilgilidir. Plan, Trump’a ekonomik ve ticari bir plan olarak sunulsa da, ideolojik içerik barındırıyor ve Trump da bunun farkında. Çünkü Trump, başkanlığa geri dönmesini bu Evanjelik tabana ve Siyonist fonlara borçludur. Münasebetiyle Trump’ın bu teklifi tekraren tekrar edip bunda ısrar ettikten sonra geri çekmesi, karşılığında Netanyahu ve kümesine kazanımlar sağlayacak teklif ve fikirlerin sunulmasını gerektirecektir. Bilhassa de Gazze’de savaşın büsbütün bitmesinden sonra ne olacağı, Hamas’ın akıbeti ve İsrail ile olağanlaşma problemlerinde.
Bu yerinden etme projesine karşı durmak ve bu Amerikan-İsrail planını durdurmak bir zorunluluktur. Zira yeni bir nekbeden (felaketten) ve sürgünden bahsediyoruz ve bu yalnızca Gazze Şeridi’yle sonlu kalmayacak. Bugün Batı Şeria’da olanlar daha az tehlikeli değil. Aslında, Batı Şeria İsrail için stratejik ve dini açıdan Gazze’den daha değerli. Lakin asıl büyük sorun, Trump’ın teklifini çekmeceye koymasının karşılığının bedelinin çok yüksek olacak olmasıdır. Direnişin silahını büsbütün bırakması ve tahminen de İsrail’e güvenlik ve askeri garantiler verilmesi, Gazze Şeridi’ndeki Hamas hareketinin büsbütün bitirilmesi, Batı Şeria’da tehlikeli bir senaryonun önünün açılması ve Suudi Arabistan’la olağanlaşma üzere kaideleri karşılanmadan bunu kabul etmeyecektir. (Muhammed Ebu Remman / El Arabi El Cedid Gazetesi)
Karikatür: Beyaz Saray’ın Çocukları – Saad El Mohannedi / Kaynak: El Arabi El Cedid Gazetesi ‘Arap ülkeleri tehcire neden karşı?’
Bölgede bir kaos durumu var. İsrail, aykırısı olan eksenin çöküşü olarak gördüğü süreçten büyük bir sevinç duyuyor. Trump idaresindeki Amerika tehdit ve sindirme siyasetine yönelmiş durumda. Arap yöneticiler ise tam bir şaşkınlık içinde. Rejimler, hem Trump’ı mutlu etmekle kendi halkını şad etmek ortasında, hem de Trump’ın taleplerini karşılamakla rejimin çıkarlarını korumak mecburiliği ortasında kalmış durumda.
Trump, Arap yöneticilerinin tanıdığı ve bildiği liderlerden hayli farklı bir lider. Hiçbir sırrı saklamaz. Kapalı odalarda konuşulan sırları ifşa etmeye hazır.
Ancak Filistinlilerin yerlerinden edilmesi, istisnasız bütün Arap ülkeleri tarafından reddediliyor. Bu tavır, yalnızca Filistin halkına yönelik dertlerden kaynaklanmıyor. Zira etnik paklığa maruz kalmış olan Filistinliler’e ‘ev sahipliği yapacak’ olan her ülke, kaosa, siyasi zelzelelere ve ayaklanmalara maruz kalacaktır. (As’ad Ebu Halil / Lübnan El Akhbar Gazetesi)
‘Mısır’ın hali net”
Kahire, ABD Başkanı Donald Trump’ın Gazze Şeridi nüfusunun bir kısmının Mısır’a yerleştirilmesi teklifine karşı kararlı bir biçimde uğraş ediyor. Etrafını saran dalgalanmalara, çelişkilere ve aksiliklere de hiç aldırmıyor. Zira bu planın bir kısmını yahut tamamını hayata geçirmek Mısır’ın Filistin problemiyle ilgili olarak onlarca yıldır benimsediği kuralları sabote etmek manasına geliyor. Üstelik bölgesel çatışmaların artabileceği ve Ortadoğu bölgesinin İsrail’in büyüklüğüne ve amaçlarına uyacak formda tekrar yapılandırılması için planların yapıldığı bir vakitte, Mısır’ın ulusal güvenliği şiddetli krizlere maruz kalabilir.
Mısır, Trump’ın teklifinin içeri sızabileceği bütün kapı ve pencereleri fiilen kapatmaya çalışıyor. Zira bu planın bilinmeyen bileşenleri şu ana kadar duyurulandan daha fazlası olabilir. Bu bağlamda Mısır’ın atakları, karmaşık bir durumla başa çıkmaya hazır olduğunu gösteriyor. Güya Kahire Trump’ın önerisi ve bunun mümkün sonuçları karşısında çok da şaşırmamış, emsal bir şey bekliyormuş üzere. (Muhammed Ebu Elfadl / Londra merkezli El Arab Gazetesi)
Karikatür: Lübnan El Modon İnteret Gazetesi ‘Arap tepelerinin etkisizliği’
Filistin sorunu, Arap başkanlarının gerek olağan gerekse de harikulâde tepelerinde ana odak noktası olmuştur ve olmaya da devam etmektedir. Bu dorukların sonuçları ‘kesin’ tavırlar ile diplomatik teşebbüsler ortasında değişiyordu. Lakin hiçbiri, Filistin davası lehine gerçek bir atılım sağlamayı başaramadı. Zira asıl sıkıntı, Arap ülkelerinin siyasi iradesine ve dorukların klâsik kapanış açıklamalarının ötesinde pratik adımlar atmaya hazır olmalarına bağlıdır. Çünkü Arap doruklarında çok sayıda karar alınmasına ve teşebbüs başlatılmasına karşın, bu dorukların Filistin sorununa tesirinin ne boyutta olduğu sorusu hâlâ ortada durmaktadır.
Filistin probleminin Arap siyasi telaffuzundaki merkezi pozisyonuna karşın, son Gazze savaşında Arapların tavrı olumsuz ve etkisizdi. Arap ülkelerinin birçok kınama açıklamalarıyla yetinirken, saldırganlığı durdurmak yahut Filistinlilere somut dayanak sağlamak için pratik adımlar atmadı. Bölgesel ve memleketler arası seviyede önemli diplomatik teşebbüsler de olmadı. Bu durum, Arap nüfuzunun büyük krizlerdeki zayıflığını ortaya koymuş, güçlü ve tesirli tavır bekleyen Arap sokağında da hayal kırıklığını artırmıştır. (Emin El Hac / Filistin El Kuds Gazetesi)
(DIŞ HABERLER SERVİSİ)
