Güneş sarısı saçlar, güneş üzere sıcacık bir gülümseme, sevecen gözler, çan çiçekleri üzere hüzünlü bir ses… Bu sabah çok sevdiğim Marianne Faithfull için mavi bir mum yakıyorum. Gittiği için çok üzgünüm.
‘As Tears Go By’ dinlerken gözlerim doluyor. Hayatımda çok değerli bir yeri vardı Marianne’in. En azından bir vakitler İstanbul’da, yıldızların gökyüzünde gümüşten güller üzere asılı durduğu o büyülü gecede, onu dinleyebildiğim için memnunum.
Marianne Faithfull Gümüş bir yıldız bırakmak isterdim ben de mezarına. Ancak bunu yapamıyorum. Onun yerine yazı masamın başına oturuyorum ve kırık dökük bir ruh haliyle, onun görkemli hayatı hakkında birkaç cümle karalamaya çalışıyorum:
1960’lı yılların birinci yarısına, Londra’ya ışınlanıyorum. Genç Marianne’i gözlerimin önüne getirmeye çalışıyorum. Gece dışarı çıkmadan evvel odasında gözlerine kalem çekerken hayal ediyorum onu. Müzik dinlerken kalp atışlarının hızlandığını hissedebiliyorum.
Marianne dışarı çıkıyor ve ışıltılı bir partiye katılıyor. Burada, o vakitler kendi çapında küçük bir R&B kümesi olan The Rolling Stones’un menajeri Andrew Loog Oldham tarafından keşfediliyor. Şimdi on altı yaşında ve gözlerinde yıldızlar dans ediyor.
Son derece zeki, öngörülü lakin bir yandan da hayli sıkıntı biri olan Oldham, birinci bakışta sıradan İngiliz kızlarından hiçbir farkı olmayan Marianne’i görür görmez aslında onun ne kadar özel biri olduğunu anlıyor.
Yıl 1964. Marianne’den büyülenen Oldham çabucak The Rolling Stones üyeleri Mick Jagger ile Keith Richards’ı bir mutfağa kapatıyor ve onlara bir müzik bestelemeden o mutfaktan çıkamayacaklarını söylüyor.
Bu bir oyun mu, yoksa Oldham önemli mi? Bunu kestiremeyen Jagger ile Richards çaresizce orada, o minik mutfak masasında oturup ‘As Tears Go By’ müziğini yazıyorlar. Bu, onların birlikte yazdıkları birinci müzik ve Marianne’e armağan ediliyor.
“Akşam oldu. Oturmuş, oyun oynayan çocukları izliyorum. Gülümseyen yüzler görüyorum lakin benim için değil bu gülümsemeler. Oturup izliyorum dışarıyı, gözyaşlarım akarken…”
Marianne şarkıyı kırılgan bir cici kız zarafetiyle söylüyor ve İngiltere listelerine fişek üzere bir giriş yapıyor. O günden sonra da yarım çok aşan bir mühlet boyunca rock dünyasının ters prensesi olmayı sürdürüyor.
Marianne ve Mick Jagger Genç ve hoş Marianne o yıllarda Londra sokaklarında Mick Jagger ile birlikte fırtına üzere esiyor, bir yandan da sinemalarda ve tiyatro oyunlarında (Hamlet’te, Üç Kız Kardeş’te) oynuyor.
Ancak bir yaprak üzere savrulup durduğu bu ömür şekli onu yoruyor ve uzun yıllar kayda paha bir şey üretemiyor, en azından eleştirmenlerin gözlerinde. 1979’da kaydettiği ‘Broken English’ albümü ise tüm dünyaya onun yine doğuşunu müjdeliyor.
‘Broken English’ bir dönüm noktası oluyor. Cici kız gitmiş; yerine çılgın, romantik, isyankâr, melankolik ve özgür ruhlu bir bayan gelmiş artık. Bu kimsenin tanımadığı, değişik biri. Beşerler ona bayılıyor.
Daha o yıllarda kendi masalını yazmaya karar vermişti Marianne Faithfull. Kendi efsanesini yaratmaya… Sahnede, yırtık danteller içinde Shakespeare’in aşk sonelerini okuduğu performanslar sergilerken gotik bir peri üzere görünüyordu. Masalından kovulmuş bir kraliçe üzere.
Sesi giderek değişti ve harikulâde bir hoşluk, eşsiz bir çekicilik kazandı vakitle. Kendisi üzere melankolik ve hasarlı sanatkarlarla dostluk kurdu. Nick Cave ve Tom Waits ile iş birliği yaptı. Her şeyini vererek, unutulmaz müzikler yazdı.
2018 yılına geldiğimizde ise artık yaşlanmış lakin rock’n roll ruhunu hiç kaybetmemiş bir Marianne vardı karşımızda. Bu değerli bir yıldı, zira Marianne bu yıl benim için o güne kadarki en pahalı, en hoş, en içten albümünü yayımladı.
‘Negative Capabilty’ ismini verdiği bu albümde, kendi hayatından yola çıkarak yazdığı, aşk, yalnızlık ve Paris hakkındaki, insanın yüreğini burkacak kadar dokunaklı müziklere yer verdi. Bu albümde tahminen de hiç olmadığı kadar samimiydi. Albümde uzun yıllar sonra tekrar yorumladığı ‘As Tears Go By’ ise adeta kalbe saplanan bir hançerdi.
“Bana sevebileceğim birini gönder, karşılığında da beni sevebilecek…”, diyordu çok sevdiğim ‘In My Own Particular Way’ müziğinde. “Sadece olduğum üzere sevsin beni, imajım ya da param için değil. Biliyorum, genç değilim ve hasarlıyım fakat kendi tuhaf usulümde, hâlâ hoş, sevecen ve komiğim…”
Şiiri daima sevdi Marianne. Ve çok ilham verici bir biçimde, hoş ve cici bir ilham perisi olmak yerine kendi tuhaf üslubunda, gerçek bir şair olmayı seçti. Üstelik tüm melankolisine rağmen, daima güneş üzere sıcacıktı gülümsemesi.
