Haber bültenlerine RTÜK ayarı: ‘Olumlu olaylar olmuyor gibi servis ediliyor’
RTÜK bu defa haber bültenleri için ikaz yaptı. Genel izleyici saatinde ‘şiddet’ içeren manzara ve seslerin kullanımına ait ihtar yapılan RTÜK açıklamasında haber spikerlerinin sunumları da ihtar konusu yapıldı.
“Bazı haberlerin ülkemizde ‘olumlu olaylar’ olmuyormuş üzere kamuoyuna servis edildiği ve böylece vatandaşların karamsarlığa ve yalnızlığa sürüklendiği görülmektedir” denilen açıklamada, bu durumun kamu faydasını ve toplumdaki huzuru zedelediği belirtildi.
‘SUNUCULAR SİYASİ YORUMDAN KAÇINMALI’
Haber bültenleri için 10 unsurda kurallar sıralanırken “sunucular siyasi içerikli ve taraflı yorumlardan kaçınmalı” sözlerine de yer verildi.
Haber bültenlerinde 10 unsurluk ikaza uygun davranılmaması durumunda medya hizmet sağlayıcı kuruluşlara müeyyide uygulanacağı belirtildi.
RTÜK tarafından yapılan açıklama şöyle:
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu izleme uzmanları tarafından yapılan incelemeler sonucunda gazetelerde “Üçüncü Sayfa Haberi” olarak isimlendirilen hususların televizyon haberlerinde daima ön plana çıkarıldığı tespit edilmiştir. Bu incelemelerde ana haber ve öteki bültenlerde yayınlanan içeriklerin birçoklarının “WhatsApp İhbar Hattı”na gelen ham, şiddet içerikli manzaralar ve sesler olduğu ortaya çıkmıştır.
Yapılan birçok bilimsel çalışma, ekranda yer alan şiddetin sıklığı, müddeti, canlılığı, sunuluş biçimi üzere ögelerin şiddetin izleyiciler üzerindeki olumsuz tesirini artırdığını ortaya koymaktadır. Bu kapsamda şiddet içeren durum, olay ve bahisleri mümkün olduğunca görselleştirmemek ve bilhassa tıpkı şiddet imgesini tekraren tekrarlamaktan kaçınmak gerektiği açıktır.
Ancak maalesef tekraren uyarmamıza rağmen bu durum; izleyiciyi ekrana çekmek için tıpkı şiddet sahnesinin (kimi vakit bir dakika üzere kısa bir haberde bile) tekraren tekrarlandığı, atmosferik müzikler eklenerek şiddetin adeta kurgusal bir sinema sahnesine dönüştürüldüğü görülmüş, bu durum tehlikeli bir “haber merkezi alışkanlığı”na dönüşmüştür. Ayrıyeten münferit olaylardan elde edilen şiddet içerikli imaj ve seslerin dışındaki birtakım haberlerin ülkemizde “olumlu olaylar” olmuyormuş üzere kamuoyuna servis edildiği ve böylece vatandaşların karamsarlığa ve yalnızlığa sürüklendiği görülmektedir. Yayıncı kuruluşlarımızın, haber içeriklerinde editoryal bağımsızlıkları alışılmış ki bulunmaktadır. Lakin bu bağımsızlık kamu faydası, toplum huzuru ve toplumdaki itimat ortamını zedelemeyecek formda çalışmayı gerektirmektedir. Tüm yayıncı kuruluşların reyting telaşları anlaşılabilir olmakla birlikte her şeyden evvel topluma karşı sorumlu olduklarını unutmamaları gerekmektedir.
Bir başka kıymetli konusunda altını çizmek gerekir ki, bu sorumluluk yalnızca haber içerikleriyle sonlu değildir. Ana haber sunucularının asıl vazifesi, haberi olduğu üzere tarafsız bir biçimde izleyicisine aktarmaktır. Bir siyasi parti temsilcisi üzere davranmak hem kanuna hem de etik unsurlara karşıt olacağı için asla kabul edebileceğimiz bir durum değildir.
Bu nedenle bilhassa ana haber bültenlerinde şu noktalar dikkate alınmalıdır:
– Tarafsızlık prensibi dâhilinde haber bültenlerinin sunumu esnasında sunucular siyasi içerikli ve taraflı yorumlardan kaçınmalı,
– Haber bültenlerinde kullanılan evvelden kaydedilmiş manzaralar Akıllı İşaretler Sistemi’nde kodlanmalı ve haber bültenlerinin yayını esnasında Akıllı İşaretler kullanılmalı,
– Toplumsal şiddet olaylarını haberlere husus ederken, tansiyonu artıracak nitelikte imaj, yorum ve tabirler eklenmemeli,
– Haberlerde şiddetin sıkça, uzun müddet ve ağır biçimde verilmesinin şiddete duyarsızlaşma oluşturabileceği unutulmamalı; ağır şiddet içeren manzaralar, izlenme oranını artırmak ya da dikkat çekmek hedefiyle kullanılmamalı,
– Şiddetin tesiri; manzara tekrarı, müzik ve ses efektleri ile abartılmamalı,
– Haberde, şiddet hareketlerini öven, haklı ya da legal gösteren sözler ve imajlar kullanılmamalı,
– Kelamlı şiddet, tehdit, aile içi şiddet ve hayvanlara berbat muamele üzere hareketler de şiddet kapsamında değerlendirilmeli,
– Dünyada ve Türkiye’de meydana gelmiş ve gelmekte olan savaş, terör olayları, çatışma üzere şiddetin yüksek oranda olduğu haberlere ilişkin eski imajlar; bahse mevzu ülke, kişi, kurum ya da kuruluşlarla ilgili şiddet içermeyen siyasi, toplumsal, ekonomik ve gibisi gelişmelerle ilgili haberlerde kullanılmamalı,
– Yaralanma, acı çekme ve mevt anına ilişkin manzaralar, emniyet mensuplarını ve hukukçuları ilgilendiren ayrıntılar genel kamu faydası gerektirmedikçe yayınlanmamalı,
– Güvenlik kamerası, mobese kayıtları, izleyicilerin gönderdikleri amatör manzaralar ve bunun üzere kayıtlar sorumlu yayıncılık anlayışı çerçevesinde değerlendirilip, genel kamu faydası gözetilerek yayınlanmalıdır.
Haber bültenlerinin üstte belirtilen formda sunulması, 6112 sayılı Kanun’un 8’inci hususu yeterince zaruridir.
Yayıncı kuruluşların olası mağduriyetlerinin önüne geçilebilmesi için şiddet içerikli programların özellikle haber bültenlerinin üstte önerilen konular göz önünde bulundurularak yayınlanması uygun olacaktır.
Aksi halde medya hizmet sağlayıcı kuruluşlara müeyyide uygulanacaktır.”
RTÜK Başkanı Ebubekir Şahin de açıklamayı toplumsal medya hesabından paylaştı.
(HABER MERKEZİ)
