İngiltere basınında geçen hafta: Erdoğan iktidarda kalmaya ‘her zamanki gibi çok hevesli’
İngiltere basınında geçtiğimiz hafta varsayım edilebileceği üzere ana gündem Gazze’de ilan edilen ateşkes idi. İsrailli rehinelerin özgür bırakılmasına dair özel haberlerin yoğunlukta olduğu gündemin ikinci sırasında, ABD Başkanı Donald Trump’ın yeni devir icraatlarının İngiltere üzerinde ne üzere tesirleri olabileceğine dair haberler vardı. Başbakan Keir Starmer’in Kiev ziyareti ve Ukrayna ile imzaladığı 100 yıllık paydaşlık mutabakatı da basını meşgul eden hususlardan birisiydi. Öte yandan geçen hafta İngiltere basınında Türkiye ile ilgili dikkat alımlı tahliller de vardı. Bunlardan birisi Financial Times gazetesinde “Erdoğan Türkiye’de Yeni Bir Sayfa Açtı” başlığıyla yer aldı. Avrupa basın bülteni olarak yayınlanan yazı, Avrupa Editörü Tony Barber’ın Türkiye hakkında farklı yayın organlarında çıkan haberler üzerinden yaptığı bir genel kıymetlendirme. Yazının başlığından ve yazıda yer verilen görüşlerden anlaşıldığı kadarıyla, Financial Times editörü açıkça tabir etmemekle bir arada, Erdoğan’ın son devirdeki ekonomik ve politik tavır değişikliğinin, yine iktidara gelmesi halinde Avrupalı yatırımcılar açısından olumlu değerlendirilebileceğine işaret ediyor.
Türkiye ile ilgili bir başka ilgi cazibeli tahlil de Economist mecmuasının son sayısında yer aldı. “Türkiye Yeni Suriye’de Nüfuzunu Artırmak Konusunda Kararlı” başlığıyla yayınlanan tahlilde, Suriye’de istikrarın sağlanması halinde Türkiye’nin bundan en çıkarlı çıkacak ülke olduğu ve haliyle Suriye’nin çökmesi durumunda da Türkiye’nin kaybının diğer ülkelerle mukayese edilemeyecek derece büyük olacağı tabir ediliyor.
Erdoğan iktidarda kalmaya ‘her zamanki üzere çok hevesli’
Financial Times gazetesinde geçtiğimiz hafta “Erdoğan Türkiye’de Yeni Bir Sayfa Açtı” başlığıyla bir tahlil yayınlandı. Gazetenin Avrupa Editörü Tony Barber’in imzasını taşıyan yazıda, önümüzdeki ay 71 yaşına girecek olan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, önder olarak yakında 30 yılı devirecek olmasına karşın iktidarda kalmaya “her zamanki üzere çok hevesli” olduğu belirtiliyor.
Barber öncelikle Erdoğan’ın 2025’i “Aile Yılı” ilan ederek doğum oranlarını artırmaya yönelik önlemler açıkladığını aktarıyor ve devamında Erdoğan’ın nüfus büyüklüğünü ulusal güçle ilişkilendiren açıklamalarıyla, Rusya’da 2024’ü aile yılı ilan etmiş olan Putin’in görüşleri ortasında bir koşutluk olduğuna işaret ediyor.
Avrupa’ya benzeri formda Türkiye’de de doğurganlık oranının düşmesinin gerisinde kentleşme, kültürel değişim üzere faktörlerin bulunduğuna dair bir çalışmaya atıf yapılan yazıda, “nüfusun küçülmesi ve ülkenin global tesirinin azalması”yla sonuçlanabilecek bu durumun spesifik bir öbür sebebinin de ülkenin ekonomik şartları olduğu tabir ediliyor.
Yazıda Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, ortodoks iktisat siyasetlerine aksi düşen “faiz sebep, enflasyon neticedir” biçiminde özetlenebilecek görüşlerinin, 1980’lerden beri yapısal bir enflasyon sorunu olan Türkiye’de işleri daha da kötüleştirdiği fakat Erdoğan’ın yine cumhurbaşkanı seçilmesinden sonra yatırımcıları rahatlatacak formda iktisat siyasetlerinde değişikliğe gidildiği tabir ediliyor. Devamında Scope Ratings isimli Avrupa kredi derecelendirme kuruluşunun, Türkiye’nin “daha sağlam bir ekonomik ve mali yönetim” sonucunda artık finansal risklerinin azaldığı tarafında bir kıymetlendirme yaptığına ve geçtiğimiz ay ülkenin kredi notunu yükselttiğine dikkat çekiliyor.
Türkiye’nin ortodoks iktisat siyasetlerine geri dönmesinin ardındaki ismin Cumhurbaşkanı yardımcısı Cevdet Yılmaz olduğu tarafında (Financial Times’ta yer alan bir öbür analizden) tespitler paylaşan Barber ayrıyeten Yılmaz’ın Kürt sorunu konusunda da faal bir figür olduğunu belirtiyor. Yazının devamında Cevdet Yılmaz’ın -Kürtlerin ağır olarak yaşadığı güneydoğu bölgesine yönelik- kısa müddet evvel açıklanan 14 milyar dolarlık bölgesel kalkınma planını “terörizmi sonlandırmak için bir şans” halinde değerlendirdiği söz ediliyor.
Kürt sıkıntısının dış siyaset ile temaslarına ve Suriye’deki gelişmelere de dikkat çekilen yazıda ayrıyeten Brookings Enstitüsü’nden Halil Karaveli’nin görüşlerine yer veriliyor. Yazıda aktarıldığı kadarıyla Karaveli Türkiye’nin komşu ülkelerdeki istikrarsız durumun yurt içine sıçrayabileceğinin farkında olduğunu belirtiyor ve şöyle diyor: “Bu durum Batı’ya, demokratikleşme ve ıslahatlar konusunda Türkiye ile tekrar bir bağ kurma fırsatı sunuyor.”
Yazıda Türkiye’nin Afrika’da dikkat çeken bir nüfuzu olduğuna da değiniliyor ve Erdoğan’ın geçen ay Etiyopya ile Somali ortasında arabuluculuk yaptığı hatırlatılıyor.
Yazının Avrupa Birliği ile münasebetler arabaşlığı altında “Erdoğan’ın dış siyaset uygulamaları ve ülkenin demokrasisi konusundaki dertler nedeniyle” Türkiye’nin Avrupa Birliği üyelik sürecinin yıllardır fiilen donmuş olduğu hatırlatılıyor. Lakin devamında Avrupa’nın ortadaki uyuşmazlıklara karşın Türkiye ile savunma ve güvenlik alanında işbirliğine odaklanması gerektiğine dair Chatham House’dan Galip Dalay’ın görüşlerine yer veriliyor: “Avrupa’nın güvenliği açısından en cari tehdit Rusya ve hasebiyle Avrupa Rusya’ya karşı bir güvenlik siyaseti benimseyip eş vakitli olarak Türkiye’yi dışlayamaz.”
Analizin müellifi Editör Barber da bu bahiste Dalay’a katıldığını belirtiyor ve Türkiye’nin “düzelen ekonomik görünümünün beraberinde Kürt sıkıntısında de bir ilerleme sağlaması halinde” AB ile Türkiye ortasında yakın bağlar için bir fırsat doğacağı yorumunu yapıyor.
Türkiye’nin ‘işgalini sürdürmesi yahut meşrulaştırması’ artık sıkıntı
Economist mecmuasında yer alan “Türkiye Yeni Suriye’de Nüfuzunu Artırmak Konusunda Kararlı” başlığıyla yayınlanan tahlilde, Türkiye’nin üç milyondan fazla Suriyeli mülteciye mesken sahipliği yaptığı ve Suriye’nin mültecilerin geri dönebileceği kadar inançlı olmasını istediği belirtiliyor. Bu bağlamda Suriye’de istikrarın sağlanması halinde Türkiye’nin bundan en yararlı çıkacak ülke olduğu ve haliyle Suriye’nin çökmesi durumunda da Türkiye’nin kaybının öteki ülkelerle mukayese edilemeyecek derece büyük olacağı tabir ediliyor. Yazıda ayrıyeten Türkiye’nin “Suriye’nin kuzeyindeki özerk Kürt oluşumunu bastırmak” ve imparatorluk periyodunda denetim ettiği ülkede yine nüfuz kazanmak istediği vurgulanıyor.
Heyet Tahrir el Şam’ın (HTŞ) iktidarı fiilen ele geçirmesinden sonra Şam’ı ziyaret eden birinci üst seviye yabancı yetkililerin, Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ve Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanı İbrahim Kalın olduğunun hatırlatıldığı yazıda ayrıyeten “isyancıların Şam’a girmesinden bir gün sonra” Türkiye’nin önde gelen inşaat ve çimento şirketlerinin paylarının yükseldiği söz ediliyor.
Economist savaşın sebep olduğu yıkım gözardı edildiği taktirde İdlib’in birtakım bölgelerinin neredeyse Türkiye’nin modülü sanılabileceğini söylüyor ve dükkânlarda Türkiye menşeili eserlerin satıldığını, işyerlerinin büyük kısmında yalnızca Türk lirasının kabul edildiğini aktarıyor. Lakin yazının devamında Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyindeki bu “işgalini sürdürmesi ya da meşrulaştırması”nın güç olabileceği çünkü Suriye’nin yeni hükümetinin ülkeyi birleştirmeye kararlı olduğu ve HTŞ’nin kendisini “Türkiye’nin vasal devleti” olarak görmediği söz ediliyor.
Türkiye’nin, İsrail’i Suriye’deki emellerinin önündeki en büyük mani olarak gördüğü belirtilen tahlilde, Türkiye’nin Suriye’de artan nüfuzunun iki ülkeyi çatışma yerine sürükleyebileceği tarafında (İsrail tarafından yayınlanan) bir rapora rağmen NATO’nun en büyük güçlerinden biriyle İsrail ortasında bir savaş çıkmasının pek mümkün olmadığı değerlendirmesi yapılıyor.
İngiltere Başbakanı Keir Starmer ve Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy Başbakan Starmer nereye koşuyor?
İngiltere’nin kendi iç ve dış siyaseti ile ilgili haberlerde ise Başbakan Keir Starmer’in Kiev ziyareti gündemdeydi. Starmer geçtiğimiz haftaki ziyaretinde, Ukrayna’yı “mümkün olan en güçlü pozisyona” taşıyacaklarının kelamını verdi ve 100 yıllık bir işbirliği muahedesi imzaladı.
İngiltere’nin Ukrayna askeri birliklerini eğitmeye devam edeceğinin taahhüt edildiği mutabakat ayrıyeten İngiltere’de tasarlanacak ve Danimarka tarafından finanse edilecek yeni bir taşınabilir hava savunma sisteminin teslimatını, ekonomik yardımları, sıhhat hizmetlerine dayanak verilmesini ve deniz güvenliği ve insansız hava aracı teknolojisi bahislerinde artan askeri işbirliğini içeriyor.
Starmer’in 100 yıllık tarihi mutabakatı İngiltere’nin Ukrayna’ya halihazırda vermiş olduğu 12,8 milyar sterlinin üzerine “gerektiği müddetçe” her yıl 3 milyar sterlin taahhüdünü içeriyor.
İngiltere Başbakanı Keir Starmer ‘Sosyal yardımları kesecek kadar cesurum’
İngiltere Başbakanı bahse bahis Ukrayna ziyaretinde The Sun gazetesine verdiği özel bir demeçte ise hükümetin kamu harcamalarını kısmak konusunda ne gerekiyorsa yapmaktan çekinmeyeceğini söyledi: “(Gerekirse) toplumsal yardımları kesecek kadar cesurum.”
İşçi Partisi hükümeti bu bağlamda “bozuk bir toplumsal yardım sistemi” devraldıklarını ve toplumsal yardım sistemindeki dolandırıcılığı engelleyerek önümüzdeki beş yıl içinde 1,5 milyar sterlin tasarruf sağlanacağını savunuyor.
Başbakan Starmer ve Hazineden Sorumlu Bakanı Rachel Reeves büyük sermayenin vergilerini artırmama kelamı vererek ve Hazine borçlanma kurallarına bağlı kalmayı taahhüt ederek aslında tıpkı önceki Muhafazakar Parti hükümetleri üzere faturayı halka keseceklerini ve bir nevi
