Cumartesi Anneleri 1034. haftada: Abdullah Canan davası bizim için kapanmayacak
İSTANBUL – Gözaltında kaybedilen yakınlarının akıbetini sormak ve faillerin yargılanmasını talep etmek için Galatasaray Meydanı’nda 1995 yılından beri oturma aksiyonu yapan Cumartesi Anneleri/İnsanları bu hafta da meydandaydı. Kayıp yakınları 1034. haftada, 17 Ocak 1996’da gözaltında azap ile öldürülen Abdullah Canan’ın faillerinin yargılanmasını istedi.
Cumartesi Anneleri’nin aksiyonuna CHP Diyarbakır Milletvekili Sezgin Tanrıkulu ile eski CHP İstanbul İl Başkanı Canan Kaftancıoğlu da takviye verdi.
Galatasaray Meydanı’nda bir ortaya gelen kayıp yakınlarının bu haftaki açıklamasını Gülseren Yoleri okudu.
Açıklamada, öne çıkan başlıklar şöyle:
HERKESİN HAKİKATİ BİLMEYE HAKKI VAR: İnsan hakları hukukuna nazaran, hakikati bilme hakkı sadece kayıp yakınlarının sahip olduğu bir hak değil, tıpkı vakitte kollektif bir hak olarak da kabul edilir. Buna nazaran; herkesin, geçmişte işlenen ağır insan hakları ihlallerine yol açan şartlar ve nedenlere ait hakikati bilmeye hakkı vardır. Lakin Türkiye’de bu hak, maddi gerçeği açığa çıkarmakla yükümlü olan yargı makamları tarafından engellenmektedir. Şahitlere ve suça iştirak edenlerin itiraflarına, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) ve Anayasa Mahkemesi (AYM) kararlarına karşın, gözaltında kaybetme davalarının beraatle sonuçlanması, hesap verebilirlik ve toplumsal güzelleşmeyi imkansızlaştırmaktadır.
HUKUKSUZLUĞUN GÖLGESİNDE DEMOKRATİK AÇILIM: Daha dün, Anayasa Mahkemesi’nin verdiği ihlal kararı sonrası Eskişehir 1’inci Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen Nezir Tekçi davasında, sanıklar hakkında tekrar beraat kararı verildi. Meğer asker şahitler, Tekçi’nin nasıl infaz edildiğini mahkemede anlattılar. 14 şahit, hatanın işlendiğine dair beyanlarda bulundu. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi bu davada Türkiye’yi mahkum etti ve Anayasa Mahkemesi ihlal kararı verdi. İşte tam da bu nedenle soruyoruz: hakikat ve adalet talep edenlere bu taleplerinin asla karşılanmayacağı duygusu yaşatılırken, barışın şartlarından kelam edilebilir mi? İnkarın, hukuksuzluğun ve adaletsizliğin gölgesinde demokratik açılımdan bahsedilebilir mi?
ÖNCE TEHDİT EDİLDİ: 1034.haftamızda, hukukun hiçe sayıldığı Abdullah Canan belgesini bir kere daha kamuoyu ile paylaşıyoruz. 43 yaşındaki Abdullah Canan, Yüksekova’da yaşayan bir iş insanıydı. Bölgede yaygın bir biçimde işlenen ve ailesini de gaye alan ağır hak ihlalleri nedeniyle savcılığa başvurdu. Yedi akrabası ile birlikte yaptıkları müracaatta, Yüksekova Dağ Komando Tabur Kumandanı Binbaşı Mehmet Emin Yurdakul hakkında cürüm duyurusunda bulundu. Bunun üzerine, Yurdakul, Canan ve şikâyetçilerden 2 kişiyi taburdaki makamına çağırarak, kendisi hakkındaki şikâyetlerinden vazgeçmelerini istedi. Abdullah Canan, şikayetinden vazgeçmeyeceğini söylediğinde, Binbaşı Yurdakul tarafından şahitler önünde tehdit edildi.
GÖZALTINA ALINDI, TABURA GÖTÜRÜLDÜ: Bu olaydan birkaç gün sonra, Abdullah Canan, 17 Ocak 1996 sabahı Hakkari’ye gitmek üzere Yüksekova’daki konutundan ayrıldı. Şahit beyanlarına nazaran, Yüksekova – Van karayolunda askerler tarafından arabası durdurularak gözaltına alındı ve askeri bir araçla Yüksekova Dağ Komando Taburu’na götürüldü. Ailesi, mahallî ve ulusal tüm makamlara başvurarak Canan’ın bulunmasını istedi, fakat onun gözaltına alındığı inkâr edildi. 21 Şubat 1996 günü, Abdullah Canan’ın ağır azap görmüş cansız vücudu köylüler tarafından bulundu. Canan, yakın aralıktan atılan 7 kurşunla öldürülmüş, elleri, ayakları ve ağzı bağlı olarak Yüksekova- Esendere Karayolu’ndaki bir menfeze bırakılmıştı.
SİLAHLA ÖLDÜRÜLDÜ: Canan Ailesi, Yüksekova Cumhuriyet Başsavcılığı’na başvurarak, Abdullah Canan’ın öldürülmesinden sorumlu olduğu gerekçesiyle Binbaşı Yurdakul aleyhinde kabahat duyurusunda bulundu. Yüksekova taburunda vazife yapan itirafçı Kahraman Bilgiç, savcıya verdiği tabirde; Abdullah Canan’ın taburda azap ile sorgulandığını, Tabur Kumandanı Binbaşı Mehmet Emin Yurdakul’un talimatı ile Bölük Kumandanı Yüzbaşı Nihat Yiğiter tarafından silahla öldürüldüğünü ayrıntılarıyla anlattı.
SORUŞTURMA AÇILDI: Albay Kamber Oğur, Yüksekova Savcılığına başvurarak, gözaltına alındığı inkar edilen Abdullah Canan’ı Şubat ayında tabur karargâhındaki revirde, başı sarılı vaziyette gördüğünü söyledi. Kahraman Bilgiç, Binbaşı Mehmet Emin Yurdakul, Yüzbaşı Nihat Yiğiter ve Üsteğmen Bülent Yetüt hakkında Diyarbakır DGM Savcılığı’nca soruşturma açıldı. Bu şahıslar, Abdullah Canan’ı tasarlayarak öldürmekle suçlandı. Lakin 12 Kasım 1999 tarihinde, Hakkâri Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen davada sanıklar hakkında beraat kararı verildi. 2 Nisan 2001 tarihinde de Yargıtay 1. Ceza Dairesi beraat kararını onadı.
YAŞAM HAKKI İHLAL EDİLDİ: Canan Ailesi’nin 1997 yılında başvurduğu AİHM, 26 Haziran 2007 tarihinde dava sonucunu açıkladı. AİHM 3. Dairesi, “Aralarında askeri çalışanın de yer aldığı şahit beyanlarından da anlaşılacağı üzere Abdullah Canan’ın gözaltında öldürüldüğü mahkememizce saptanmıştır. Canan, öldürülmeden evvel ağır azap görmüştür” tespitinde bulunarak, Türkiye’nin iç hukukundaki yaklaşımını şaşkınlık verici olarak değerlendirdi ve oy birliği ile ömür hakkının temel ve metot tarafından ihlal edildiğine karar verdi.
BU DAVA BİZİM İÇİN KAPANMAYACAK: Gözaltında kaybedilişinin 29. yılında bir sefer daha hatırlatıyoruz: Savcılık sözlerinde, mahkeme tutanaklarında, TBMM Araştırma Komitesi Raporu’nda, Yargıtay Başsavcısı’nın Yargıtay Ceza Genel Kurulu’na yaptığı itiraz yazısında, AİHM kararında Abdullah Canan’ı gözaltına alanların, azap ile katledip vücudunu kaybedenlerin isimleri yazılıdır. Abdullah Canan’ın faillerinin üzerindeki müdafaa kalkanı kaldırılana ve tekrar yargılanıp cezalandırılana kadar bu dava bizim için kapanmayacak. Kaç yıl geçerse geçsin Abdullah Canan için, tüm kayıplarımız için adalet istemekten; devletin üniversal hukuk normları içinde hareket etmek zorunda olduğunu hatırlatmaktan vazgeçmeyeceğiz.
