Fatih Sultan Mehmet’in portresi ve madalyonları Londra’da sergileniyor: Bellini’nin eserlerindeki sırlar

Fatih Sultan Mehmet’in (2. Mehmet) 1479-1481 yıllarında Gentile Bellini tarafından çizilen ikonik portresi ve onu tasvir eden az madalyonlar, Londra’daki Victoria ve Albert Müzesi ile Ulusal Galeri’de düzenlenen özel bir stantta sanatseverlerin beğenisine sunuldu. 5 Mayıs 2025’te başlayan stant, Osmanlı tarihinin en kıymetli figürlerinden birinin sanatsal temsillerini İngiltere’de birinci sefer bir ortaya getirdi.

Bellini’nin Fatih Portresi: Dünyanın Fatihi
Fatih’in davetiyle 1479’da İstanbul’a gelen Venedikli ressam Gentile Bellini, Osmanlı sarayında iki yıl geçirdi. Bu mühlet zarfında Fatih’in portresini çizdi ve bir bronz madalyon hazırladı. Orta Çağ’ın en kıymetli portreleri ortasında sayılan bu eser, Victoria ve Albert Müzesi’nde sergileniyor. Portrede Fatih, kemerli bir kapı içinde yan duruşla tasvir ediliyor. Kırmızı-beyaz sarığı, siyasi ve dini otoritesini simgelerken, kemerli burnu, ferdî özelliklerin vurgulandığı birinci portre örneklerinden biri olarak sanat tarihine geçti.

Nadir Madalyonlar: Fatih At Üzerinde
Sergide, Bellini’nin Fatih’i at üzerinde tasvir ettiği bronz madalyon da yer alıyor. Bu madalyon, Bellini’nin bilinen tek madalyon yapıtı olarak öne çıkıyor. Ayrıyeten, İtalyan sanatkarlar Constanza de Ferrera ve Bertoldo di Giovanni’nin imzasını taşıyan iki madalyon daha sergileniyor. De Ferrera’nın madalyonunda Fatih, at üzerinde zaferle tasvir edilirken, bu yapıtın Fatih’in vefatından sonra satılmak üzere yapıldığı varsayım ediliyor. Di Giovanni’nin madalyonunda ise at arabası üzerindeki genç bir figür, Fatih’in askeri zaferlerini sembolize ediyor. Madalyonların ardındaki üç taç motifi, portredeki taçlarla ahenk gösteriyor.

Eserler Londra’ya Nasıl Ulaştı?
Fatih’in portresi, 1916’da İngiliz diplomat Austen Henry Layard’ın mirası olarak Ulusal Galeri’ye eklendi. Venedik’te büyüyen ve emekli olduktan sonra Venedik’e yerleşen Layard’ın, diplomatik dokunulmazlıkla birçok yapıtı şahsî koleksiyonuna kattığı biliniyor. De Ferrera ve Di Giovanni’nin madalyonları ise iş insanı George Salting’in bağışıyla Victoria ve Albert Müzesi’ne geçti.

Serginin Kıymeti ve Tepkiler
Londra’daki stant, Osmanlı sanatı ve Fatih Sultan Mehmet’in batı dünyasındaki algısını anlamak için eşsiz bir fırsat sunuyor. Bellini’nin Osmanlı hayatını, kıyafetlerini ve görünümlerini resmettiği başka eserler de stantta yer alıyor. Sanat tarihçisi Prof. İlber Ortaylı, sergiyle ilgili “Bellini’nin yapıtları, Osmanlı ile Batı’nın sanatsal köprüsünü gösteriyor” yorumunu yaptı. Ziyaretçiler, Fatih’in portresindeki ayrıntıların ve madalyonların sembolizminin büyüsüne kapıldığını belirtiyor.