Türkiye Ermeni toplumunun değerli isimlerinden gazeteci Hrant Dink, 18 yıl evvel bugün, kurucusu ve genel yayın yönetmeni olduğu Agos Gazetesi’nin önünde uğradığı suikast sonucu hayatını kaybetti.
Cinayet, Türkiye’de söz özgürlüğüne ve toplumsal barışa yönelik derin bir darbe olarak tarihe geçti. Fakat geçen onca yıla karşın Hrant Dink’in öldürülmesine ait sorumluluk zinciri tam manasıyla aydınlatılamadı.
BARIŞ VE KARDEŞLİĞİ SAVUNUYORDU
Hrant Dink, hem Türkiye hem de Ermeni toplumları ortasında köprüler kurmayı amaçlayan bir gazeteciydi. Agos Gazetesi’ndeki yazıları ve barış odaklı telaffuzları, onu geniş bir kitlenin sevgisini kazanmış bir simge haline getirdi. Lakin bu barışçıl gayretleri, kimi milliyetçi çevrelerin amacı olmasına yol açtı. 2004 yılında Türklüğe hakaret suçlamasıyla yargılanması, onu medya ve kamuoyunda yalnızlaştırdı.
6 Şubat 2004 tarihli yazısında, Sabiha Gökçen’in Ermeni kökenli olabileceğini söz eden Hrant Dink, Genelkurmay Başkanlığının sert bir açıklamasıyla maksat alındı. Akabinde devrin İstanbul Vali Yardımcısı Ergün Güngör, MİT’in talebiyle Dink’i İstanbul Valiliği’ne çağırdı. Görüşme sırasında, Güngör’ün yanında bulunan iki MİT vazifelisi, Dink’i açıkça uyardı.
Öldürülmeden evvel kaleme aldığı son yazısında Dink, “Evet kendimi bir güvercinin ruh tedirginliği içinde görebilirim, ancak biliyorum ki bu ülkede beşerler güvercinlere dokunmaz. Güvercinler kentin ta içlerinde, insan kalabalıklarında dahi ömürlerini sürdürürler. Evet biraz ürkekçe fakat bir o kadar da özgürce” diyordu.
CİNAYETİN AKABİNDE ÇEKİLEN FOTOĞRAF
19 Ocak 2007 tarihinde, 17 yaşındaki tetikçi Ogün Samast, İstanbul Şişli’de bulunan Agos Gazetesi’nin önünde Hrant Dink’i silahla vurarak öldürdü. Olay sonrası Samast, babasının ihbarıyla Samsun Otogarı’nda yakalandı. Cinayetin akabinde çekilen bir fotoğraf ve bu ana ait imgeler, Samast’ın Türk bayrağı ve Atatürk posteri önünde poz verdiği, emniyet vazifelilerinin ise övgü dolu kelamlar söylediği bir skandalı ortaya çıkardı. Soruşturmanın ciddiyetini tartışmaya açan manzaralar kamuoyunda infial yarattı.
17 yaşında olduğu için yetişkinlere uygulanan cezadan muaf tutulan Samast, üçte bir oranında indirimle 21 yıl 6 ay mahpus cezasına çarptırıldı. 15 Kasım 2023’te kaideli tahliye edilen Samast, cinayeti organize eden daha büyük bir planın kesimiydi.
Cinayetle ilgili soruşturmalarda, Hrant Dink’in öldürüleceği bilgisinin hem Trabzon hem de İstanbul Emniyet Müdürlüklerine daha evvel iletildiği ortaya çıktı. Yardımcı istihbarat elemanları Erhan Tuncel ve eniştesi Coşkun İğci’nin verdiği bilgiler, cinayet planının bilinmesine karşın hiçbir tedbir alınmadığını gösterdi. Trabzon Emniyet Müdürü Ramazan Akyürek ve İstihbarat Daire Lideri Ali Fuat Yılmazer üzere isimlerin istihbaratı yok ettiği yahut gereken adımları atmadığı tespit edildi.
SÜRECİ KOLAYLAŞTIRAN KAMU GÖREVLİLERİ
DW Türkçe’den Pelin Ünker’in haberine nazaran faillerin bir kısmı cezalandırılırken, ihmalleriyle süreci kolaylaştıran kamu vazifelilerinin birçoğu cezasız kaldı.
Ramazan Akyürek, cinayetten sonra kayıtları silmek ve ihmallerle irtibatlı kabahatlerden ağırlaştırılmış müebbet dahil çeşitli cezalara çarptırıldı. Tıpkı formda Yılmazer de emsal cürümlerden mahkumiyet aldı.
Cinayetin planlanmasında rol alan Yasin Hayal, daha evvel Trabzon’da McDonald’s’a bombalı atak düzenlemiş, lakin terör kabahati yerine kolay bir ismi kabahat kapsamında yargılanmıştı. Dink cinayetinde ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezasına çarptırılan Hayal, ceza indirimleri çıkmadığı takdirde 2047 yılında tahliye edilecek.
Davanın bir öbür kritik ismi olan Erhan Tuncel, cinayeti azmettirmek dahil birçok hatadan toplamda 96 yıl 6 ay mahpus cezası aldı. Periyodun Trabzon Vilayet Jandarma Kumandanı Albay Ali Öz de sahtecilik ve adam öldürmeye azmettirme kabahatlerinden 28 yıl mahpus cezasına mahkum oldu.
Dink cinayetinden yedi ay öncesine kadar Trabzon Emniyet İstihbarat Şube Müdürü olan Ankara Emniyet Müdürü Engin Dinç ve devrin İstanbul Emniyet Müdürü Celalettin Cerrah ise ihmal suçlamalarıyla yargılanmalarına karşın beraat etti. Zamanaşımı ve kanıt yetersizliği, bu süreçte dikkat çeken ögelerden oldu.
SAMAST İÇİN VAKİT AŞIMI KARARI
Ogün Samast’ın 16 yıl 10 ay mahpus yattıktan sonra koşullu tahliye edilmesi de reaksiyona yol açtı.
Dink ailesi ve avukatları, Ogün Samast’ın ana davada cinayetin yanı sıra örgüt üyeliğinden karar giymemesine itiraz etmiş, bunun üzerine mahkeme Samast’a örgüt üyeliği cezası da vermişti. Fakat Yargıtay, Samast’ın örgüt üyeliğini 220’nci husus kapsamında kıymetlendirerek vakit aşımına soktu. Böylelikle Samast örgüt üyeliğinden ek ceza almadı.
Tahliye kararının akabinde Samast hakkında, “FETÖ’ye üye olmamakla birlikte örgüt ismine cürüm işlemek” cürmünden yeni bir dava açıldı. İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen davanın 10 Ocak 2025’te yapılan duruşmasında mahkeme heyeti, vakit aşımı gerekçesiyle davanın düşmesine karar verdi. Kasım 2024’te ise organize suç örgütü lideri olmak suçlamasıyla hüküm giyen Alaattin Çakıcı’nın Karadeniz gezisi sırasında Ogün Samast ile görüştüğü kamuoyuna yansımıştı.
İYİLEŞMEYEN BİR YARA
Hrant Dink’in öldürülmesinin üzerinden 18 yıl geçti. Fakat Dink’in arkasında bıraktığı barış ve hakikat mirası, adaletin sağlanması gerektiğine dair bir davet olmaya devam ediyor.
Hrant Dink’in vefat yıldönümlerinde, her yıl Agos Gazetesi’nin önünde toplanan binlerce kişi “Hepimiz Hrant’ız, Hepimiz Ermeniyiz” sloganlarıyla adalet taleplerini lisana getiriyor. Dink’in anısını yaşatmak ve fikirlerini savunmak için etkinlikler düzenleniyor. Lakin toplumsal hafızada Dink davası, güzelleşmeyen bir yara olarak varlığını sürdürüyor.
(ALINTI)
