Kampanya periyodunda göçmenleri topluca hudut dışı edeceğini söyleyen, doğumla vatandaşlık hakkının iptalini vaat eden Donald Trump başkanlık koltuğundaki birinci saatlerinde bu istikamette bir dizi adım attı. Pekala ABD’ye göç etmeyi düşünen, sığınma başvurusu şimdi karara bağlanmayan yahut doğacak çocuğunun Amerikan vatandaşı olması için bu ülkeye seyahat edecek Türk vatandaşlarını ne bekliyor?
Deutsche Welle (DW) Türkçe’den Muhammed Kafadar, ABD’de yaşayan, göçmenlik hukuku üzerine uzmanlaşmış Türk avukatlarla bu soruların cevabını aradı. Uzmanlar “Panik yapmayın, lakin temkinli olun” tavsiyesinde bulunuyor.
MEKSİKA HUDUDUNDAN ABD’YE GEÇEN TÜRKLERİN DURUMU
ABD’de ‘düzensiz göçmenler’ ile süreksiz muhafaza statüsündekilerin toplam sayısı aktüel datalara nazaran 14 milyon civarında. Trump öncelikle kabahat kaydı bulunanları hudut dışı edeceğini söylüyor. Trafik cezaları da dahil olmak üzere yaklaşık 655 bin göçmen çeşitli suçlamalar ve mahkumiyetlerle karşı karşıya. Ayrıyeten hakkında hudut dışı kararı verildiği halde şimdi ABD’de bulunan 1,4 milyon kişi Beyaz Saray’ın öncelikli maksadı.
Son yıllarda ABD’ye geçerli bir vize olmadan gelen Türk vatandaşlarının sayısında kıymetli bir artış yaşandığı dikkat çekiyor. Hudutları korumakla misyonlu Gümrük ve Hudut Koruma (CBP) ajansı bilgilerine nazaran birçok ülkenin güney hududunda olmak üzere geçen dört yılda 44 bin 580 Türk vatandaşı yakalandı yahut kendini ihbar etti. Bu sayı 2010-2020 ortasındaki 10 yıllık periyodun toplamında yalnızca 550’ydi.
Sınırı kaçak yollarla geçen bireyler genelde karşılarına çıkan birinci memura kendilerini ihbar ederek sığınma talep ediyorlar. Kısa bir gözaltı sürecinin akabinde bu bireyler, haklarında mahkemece karar verilene kadar çalışma müsaadesine sahip oluyor.
ABD’de göç hukuku alanında çalışan Avukat Arif Gozel’e göre sığınma yahut iltica talep ederek tüzel süreci başlatan şahısların iade edilmesi mümkün değil. DW Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Gozel, bu bireylerin hakim kararı olmadan ülkeden gönderilemeyeceğini söylüyor.
YENİ GEÇİŞLERE ENGEL
Halihazırda ABD’de bulunanları hudut dışı etmenin önünde yasal ve lojistik çok sayıda pürüz bulunurken Trump’ın bir öteki önceliği ise yeni gelişleri durdurmak. Bu kapsamda attığı imzalardan biri, selefi Joe Biden periyodunda açılan ve Meksika hududundan randevulu geçiş imkanı tanıyan ‘CBP One’ taşınabilir uygulamasını kapatmak oldu. Gozel, Türklerin ‘çok uzun bekleme müddetleri nedeniyle’ bu uygulamayı esasen kullanmadığını, genelde sonu kaçak geçtiklerini anlatıyor.
Ancak kaçak geçiş artık mümkün olmayabilir. Vazifedeki birinci gününde güney hududunda ‘ulusal acil durum’ ilan eden Trump, bölgeye asker konuşlandırdı. Ayrıyeten CBP memurlarına ‘hızlandırılmış hudut dışı’ yetkilerini daha faal kullanmaları talimatı verildi. Hızlandırılmış hudut dışı uygulamasının bölgedeki memura yakaladığı sistemsiz göçmeni süratlice sorgulama yetkisi verdiğini anlatan Gozel, “Sorgu esnasında kişi bir nedenden dolayı ülkesine dönmekten kaygı ettiğini söylerse bir öbür memurun iştirakiyle ikinci görüşme yapılır. Şayet ikna olmazlarsa mahkemeye gitmeden hudut dışı kararı verilebilir” diyor.
Haklarında huduttaki memurlar yahut mahkemece hudut dışı kararı verilen bireylerin nereye iade edileceği de merak ediliyor. Türk vatandaşları son birkaç yılda genelde Meksika üzerinden ABD’ye giriş yapsa da iade gündeme geldiğinde birinci adres Türkiye olacak. Şayet kişinin ülkesine dönmesinden ziyan görmeyeceği düşünülüyorsa geri göndermeler uçakla Türkiye’ye yapılıyor.
GERÇEKTE KAÇ KİŞİ HUDUT DIŞI EDİLEBİLİR?
CBP hudutlardan sorumluyken ülke içindeki göçmenlerin takibi Göçmenlik ve Gümrük (ICE) ajansının yetki alanında. ICE datalarına nazaran göçmenlik maddelerini ihlal ettiği gerekçesiyle son dört yılda 15 bin 880 Türk vatandaşı gözaltına alındı, dört yılda hudut dışı edilen Türklerin sayısı ise bin 637 oldu.
Joe Biden devrinde büyük kısmı koronavirüs acil durumu yetkileri kullanılarak dört milyon sefer hudut dışı yahut sonda geri çevirme kararı verildi. Trump devrinde bu sayı 1,9 milyon olmuştu. Bu sayılar birden fazla defa ABD’ye girmeyi deneyip reddedilen bireyleri de kapsıyor.
Uzmanlar Biden devrinde bu kararların dillendirilmediğine, Trump’ın ise her bir hudut dışı kararını duyurduğuna dikkat çekiyor. Trump idaresi ICE’nin halihazırda günlük 300’ler civarında olan ortalama yakalama sayısını bin 500’e çıkarmayı hedefliyor.
DOĞUM İÇİN ABD’YE GİTMEK MÜMKÜN MÜ?
Trump’ın birinci icraatlarından biri de doğumla vatandaşlık hakkını iptal etme teşebbüsü oldu. Beklendiği üzere bir mahkeme Trump’ın kararnamesi için yürütmeyi durdurma buyruğu verdi. Artık Yüksek Mahkeme’ye kadar taşınabilecek uzun soluklu bir hukuk gayreti bekleniyor.
Peki Trump’ın işbaşı yaptığı 20 Ocak tarihi ve sonrasında ABD’de doğum yapmış Türk vatandaşlarının çocuklarının durumu ne olacak? Halihazırda çocuğuna vatandaşlık alma gayesiyle ABD’ye seyahat planlayanları ne bekliyor?
Kararnamenin imzalandığı tarihten 30 gün sonra doğacakları maksat aldığına dikkat çeken Avukat Cahit Akbulut DW’ye yaptığı açıklamada, halihazırda ABD’de doğmuş çocukların vatandaşlık alması önünde mahzur bulunmadığını kaydetti. Dahası yürütmeyi durdurma kararı verildiğinden 30 günlük mühletin sonunda da hükümetin vatandaşlık taleplerini geri çevirmesi mümkün olmayacak. Cahit Akbulut da ABD’de göç hukukunda uzmanlaşmış bir avukat olarak çalışmalarını sürdürüyor.
KADINLAR KAPIDA GERİ ÇEVRİLEBİLİR
ABD’de doğum evrakı düzenlenirken ebeveynlerin uyruğu sorulmuyor. Tek başına bu doküman, bebek için pasaport başvurusu sırasında vatandaşlığın kanıtlanmasında kâfi oluyor. Trump, turist vizesi sahipleri ile iş yahut öğrencilik üzere süreksiz oturum müsaadeleriyle ABD’ye gelenlerin ya da ülkede yasadışı formda bulunan yabancıların çocuklarına vatandaşlık verilmesini engellemek istiyor.
Turist vizesiyle ABD’ye gelip burada doğum yapan bayanların sayısına ait istatistik bulunmuyor. Dışişleri Bakanlığı 2020 yılında ‘doğum emelli seyahatlerin’ önüne geçmeye yönelik bir dizi adım atmıştı. Trump devrinde bayanların ABD’ye seyahatinin daha da zorlaşabileceği belirtiliyor.
“Örneğin havalimanlarındaki memurların yetkisi hayli fazla, vizenin iptali üzere kararlar verebilirler. Şüphelendiği şahısları ikinci bir sorguya olağan tutabilirler” diyen Gozel’e nazaran Trump uygulamayı yasal olarak iptal edemese de ülkeye girişleri epeyce zorlaştırabilir.
ABD VİZESİ ALMAK ZORLAŞABİLİR
Biden periyodunda kağıt üzerinden onaylanan evlilik müracaatları için Trump’ın birinci periyodunda yüz yüze mülakat arandığını hatırlatan Avukat Cahit Akbulut, yönetimin göçmen müracaatlarını zorlaştırma taktiklerine form değişikliklerini örnek gösteriyor:
“Sık sık formları değiştiriyorlardı, böylelikle işleyen belgeleri iptal edip yeni forma uygun olarak baştan hazırlanmasını isteyebiliyorlardı.”
Akbulut’a nazaran konsoloslukların vize süreçlerini zorlaştırması Trump idaresinin atabileceği en kolay adımlardan biri olabilir.
TRUMP’IN GAYESİ DEHŞET VE PANİK YARATMAK OLABİLİR Mİ?
Cahit Akbulut, “Trump’ın şekli ‘Ben yapıyorum, yasal değilse beni durdurun’ şeklinde” diyor. ABD Lideri’nin imzaladığı kararnamelerin yasal olmadığının farkında olduğunu vurgulayan Akbulut, “Seçmenine ‘Ben yaptım mahkemeler pürüz oldu’ demek istiyor” değerlendirmesinde bulunuyor. Trump’ın birinci dört yılında da misal şeyler yaşandığını hatırlatan Avukat Akbulut, Başkan’ın ‘yıldırma politikası’ izleyerek göçü azaltmaya çalışacağı görüşünde.
Arif Gozel’e nazaran de Trump’ın işbaşı yapmasıyla göç ajansının memurları sokaklarda daha görünür oldu. Tekrar de paniğin yersiz olduğunu söyleyen Gozel, “Gereğinden fazla panik var. Yeşil Kart sahipleri bile korkmaya başladı” diyor. Avukat Gozel halihazırda ABD’de bulunup mahkeme süreci devam edenlere evraklarını daima yanlarında bulundurmalarını ayrıyeten polisle müsabaka mümkünlüğünün arttığı trafikte daha dikkatli olmalarını tavsiye ediyor.
Akbulut da panik haline dikkat çekiyor, müvekkillerinden çok fazla soru aldıklarını anlatıyor: “Türklerde tedirginlik var, ABD’de 10 yıl evvel doğum yapmış olanlar bile vatandaşlık hakkının iptal edilmesinden telaş ediyor.”
(ALINTI)
