Anayasa Mahkemesi, Uludağ Kanun’un bazı maddelerini iptal etti: Anayasa’ya aykırı
Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) Uludağ Alanı Hakkında Kanun’un kimi hususlarının iptaline ait kararı Resmi Gazete’de yayımlandı. Anayasa Mahkemesi, iptal münasebetlerinde hukuksal makullüğün eksikliği, yasama yetkisinin devranı, özerklik ihlali üzere anayasal unsurlara karşıtlıkları vurguladı. Ayrıyeten, kanunda yer alan düzenlemelerin, Uludağ alanının korunmasına yönelik etraf maddeleri ve Türkiye’nin taraf olduğu memleketler arası etraf mukaveleleriyle de uyumsuz olduğu söz edildi.
ANAYASA’YA AYKIRI
ANKA’nın haberine nazaran Anayasa Mahkemesi, Uludağ Alanı Hakkında Kanun’un 3. unsurunun 11 numaralı fıkrasındaki “…yaptırma, müsaade verme…” ibaresinin Anayasa’ya ters olduğuna karar verdi. Münasebette özetle şu tabirler yer aldı: “Uludağ alanında turizm emelli rastgele bir sportif faaliyet ile alana ait rastgele bir işletmecilik faaliyetinin yaptırılması ya da bu cins bir faaliyete müsaade verilmesi konusundaki ölçütlere ait yasal çerçeve belirlenmeksizin yürütme organına hudutları ve kapsamı muhakkak olmayan bir yetki tanınması teşebbüs özgürlüğünün kanunla sınırlanması prensibiyle çelişmektedir. Açıklanan nedenlerle kural, Anayasa’nın 13. ve 48. hususlarına alışılmamıştır.”
KOMİSYON YETKİLERİ
Uludağ alanında kurula verilen yetkiyi düzenleyen kural iptal edildi
Kanunun 5. unsurunun 1 numaralı fıkrası da Anayasa’ya alışılmamış bulundu ve iptal edildi. Mahkeme, bu fıkra ile ilgili olarak Uludağ alanı içinde yapılacak her türlü uygulama için karar alacak olan Komisyon’a verilen yetkilerin bariz olmaması nedeniyle Anayasa’ya ters olduğunu belirtti.
Kararın münasebetinde, “Komisyonun, Uludağ alanı hudutları içinde her türlü uygulamaya yönelik karar almaya yetkili olduğu belirtilmekle yetinilmiş; bu kararların hangi mevzularda, kanunla verilen hangi misyonların kapsamında olacağı gösterilmemiştir. Bu prestijle özel değerinden kaynaklı olarak farklı bir rejim altında idaresi öngörülen Uludağ alanında Kurula yetki veren kuralın muhakkak olduğu söylenemez. Açıklanan nedenle kural, Anayasa’nın 2. hususuna aykırıdır” denildi
BAKANLIĞA DÜZENLEME YETKİSİ VEREN KURAL
Bakanlığa düzenleme yetkisi veren kural iptal edildi Kanun’un 5. unsurunun 7 numaralı fıkrası, Bakanlığa direkt düzenleme yetkisi verdiği için Anayasa’ya muhalif bulundu ve iptal edildi. Mahkeme, bu husus ile ilgili olarak Bakanlığa verilen düzenleme yetkisinin, yasama yetkisinin devredilemezliği prensibine alışılmamış olduğuna karar verdi.
Kararın münasebetinde “Kuralla öbür kamu vazifelisi statüsünü haiz Kurul üyelerinin atanması ve üyeliklerinin sona ermesine ait tarz ve temeller istikametinden kanunda rastgele bir çerçeve, temel prensip ve asıllar belirlenmeksizin Bakanlığa direkt düzenleme yetkisinin verildiği görülmektedir. Hasebiyle kelam konusu konularda Bakanlığa asli düzenleme yetkisi veren kuralın yasama yetkisinin devredilmezliği unsuruyla bağdaşan bir tarafı bulunmamaktadır. Anayasa’nın 7. unsuruna aykırıdır” denildi.
YEREL İDARELERİN MALİ ÖZERKLİKLERİNİ SINIRLAMA
Kanun’un 7. unsurunun 1 numaralı fıkrasındaki (b) bendi, belediyeler, üniversiteler ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının taşınmaz satış yahut trampası konusunda Başkanlığa gelir tahsisi yapılmasını öngördüğü için Anayasa’ya alışılmamış bulundu. Mahkeme, bu düzenlemenin, mahalli yönetimlerin mali özerkliklerini ihlal ettiğini belirterek iptal edilmesine karar verdi.
Kararın münasebetinde şu sözler yer aldı:
“Kuralda belediyeler, üniversiteler ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının özel mülkiyetindeki taşınmazlarının satış yahut trampasından elde edilecek gelirin Başkanlığa tahsis edilmesinin yasal hedefe ulaşma bakımından elverişli olduğu açıktır. Bununla birlikte kural, Anayasa ile kendilerine idari ve mali özerklik tanınmış olan mahallî yönetimlerin, üniversitelerin ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının yerine geçerek bu yönetimlerin gelir ve masrafları üzerinde direkt tesir doğurabilecek niteliktedir. Kural kelam konusu yönetimlerin taşınmazlarının satışı yahut trampasından elde edilecek gelirler üzerindeki mali özerkliklerini tümüyle ortadan kaldırmaktadır. Bu bağlamda kuralın Başkanlığa gelir tahsis edilmesi maksadına ulaşılması bakımından en uygun araç olduğu diğer bir deyişle gerekli olduğu söylenemez. Açıklanan nedenlerle kural Anayasa’nın 127., 130. ve 135. hususlarına karşıttır.”
İDARİ PARA CEZALARINA DA İPTAL
Kanun’un 9. hususunun 1 numaralı fıkrasındaki düzenleme, idari para cezasına bağlanan hareketlerin konusu olan önlemlere terslik durumları ile ilgili rastgele bir düzenleme içermediği için Anayasa’ya karşıt bulunarak iptal edildi. Mahkeme, bu düzenlemede, idari para cezasına muhatap olan aksiyonların kapsamının ve bu önlemlere karşıtlık hâllerinin ne olduğunun belirtilmediğini ve bu nedenle düzenlemenin belgisiz olduğunu tabir etti.
Kararın münasebetinde, “Dava konusu kuralda, idari kabahat teşkil eden ve idari para cezası halinde idari yaptırıma bağlanan aksiyonların konusu Uludağ alanının doğal bedelleri ile jeolojik/jeomorfolojik dokusunun, turizm potansiyelinin korunmasına ve yaşatılmasına yönelik alınan önlemlere karşıt davranılması olarak öngörülmüştür. Lakin 7432 sayılı Kanun’da kelam konusu önlemler ile öngörülen yaptırıma neden olacak bu önlemlere terslik hâllerine dair rastgele bir düzenleme bulunmamaktadır. Bu prestijle idari para cezası yaptırımı düzenleyen kuralın muhakkak olduğu söylenemez. Açıklanan nedenlerle kural, Anayasa’nın 38. hususuna aykırıdır” denildi.
İZİNSİZ TURİZM FAALİYETLERİ
Kanun’un 9. hususunun 2 numaralı fıkrasının “ii” bendi, turizm gayeli sportif faaliyetlere müsaade alınmadan başlanması ve spor gayeli tertipler yapılması konusunda belli bir yasal düzenleme olmaması nedeniyle Anayasa’ya karşıt bulunarak iptal edildi. Mahkeme, ilgili düzenlemede, idari para cezasına tabi olacak faaliyetlerin kapsamı, müsaade alma şartları ve ilgili idari mercilerin belirlenmediğini belirtti.
Kararın münasebetinde “Dava konusu kuralda, idari hata teşkil eden ve idari para cezası biçiminde idari yaptırıma bağlanan hareketlerin konusunun müsaade alınmaksızın turizm maksatlı sportif faaliyette bulunulması ve spor gayeli tertip yapılması olduğu anlaşılmaktadır. Kuralda turizm maksatlı sportif faaliyetler ile spor emelli tertiplerin kapsamına ve özelliklerine yer verilmediği üzere 7432 sayılı Kanun’da yahut öbür bir kanunda bu istikamette bir düzenleme bulunmamaktadır. Ayrıyeten kuralla öngörülen idari para cezasına muhatap olmamak için müsaadenin hangi idari merciden alınacağı ve hangi şartlara tabi olacağı konularında da rastgele bir yasal düzenleme bulunmamaktadır. Bu prestijle idari para cezası yaptırımı düzenleyen kuralın muhakkak olduğu söylenemez. Açıklanan nedenlerle kural, Anayasa’nın 38. hususuna aykırıdır” denildi.
(ANKA HABER AJANSI)
